خبر پارسی – به طور میانگین در هر ساعت ۶/۱۸ مورد طلاق در کشور ثبت میشود، یعنی در هر سه دقیقه یک خانواده ایرانی از هم فرومی‌پاشد. این آمار در کنار آمار پنهان اختلافات زوج‌ها زنگ خطری جدی است. در طول دو دهه گذشته، تحولات نهاد خانواده ایرانی بی‌‌سابقه بوده است. مسائل و آسیب‌های جدیدی پیش روی این نهاد قرار گرفته و بر پیچیدگی‌های آن افزوده شده است. از این‌رو بررسی این تحولات و توصیف تغییرات آن برای تبیین‌‌ها و آسیب‌‌‌شناسی‌های دقیق‌تر بعدی لازم و ضروری است. در این گزارش، آخرین تغییرات نهاد خانواده در ۲۰ سال اخیر با توجه به شاخصهای گوناگون مرتبط با ازدواج و طلاق، با استفاده از اطلاعات و آمار منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران و سازمان ثبت احوال کشور مورد توجه قرار گرفته است.
وضعیت خانواده از نگاه آمار ازدواج و طلاق
برای آسیب‌شناسی خانواده شاخصهای زیادی وجود دارد، اما دقیق‌ترین آنها آمارهای ازدواج و طلاق است که در این بخش به آن اشاره میشود. آخرین وضعیت ازدواج و طلاق در کشور در سرشماری‌ها منعکس شده است. همچنین همه ساله سازمان ثبت احوال گزارش ازدواج و طلاق سال قبل را منتشر می‌کند. در سال ۱۳۹۳ تعداد ۷۲۴ هزار و ۳۲۴ واقعه ازدواج در کشور به ثبت رسیده است. در این میان، استان‌های تهران، خراسان‌رضوی و خوزستان به ترتیب دارای بیشترین نرخ ازدواج ثبت شده و استان‌های سمنان، ایلام، کهگیلویه و بویراحمد به ترتیب دارای کمترین نرخ ازدواج ثبت شده هستند. همچنین در سال ۱۳۹۳ تعداد ۱۶۳ هزار و ۵۶۹ واقعه طلاق در کشور به ثبت رسیده است. در این میان، استان‌های تهران، خراسان رضوی، اصفهان به ترتیب دارای بیشترین نرخ طلاق ثبت شده و استان‌های ایلام، خراسان جنوبی، کهگیلویه و بویراحمد به ترتیب دارای کمترین نرخ طلاق ثبت شده هستند. نرخ ازدواج و طلاق در ۲۰ سال گذشته
گرچه طی دو دهه اخیر نرخ رشد ازدواج با تلاطم‌های فراوانی روبه‌رو بوده است، اما تا سال ۱۳۸۹ از روند روبه‌رشد مثبت برخوردار بوده است. از سال ۸۹ این روند، نزولی شده و از سال ۹۱ شیب منفی آن شتاب بیشتری گرفته است، به نحوی که تعداد ۸۹۱ هزار واقعه ازدواج در سال ۸۹ به عدد ۷۲۴ هزار واقعه در سال ۹۳ کاهش یافته است. طی دو دهه اخیر نرخ رشد طلاق همواره مثبت بوده است و شیب به نسبت تندی را تجربه کرده است، به نحوی که تعداد ۳۷ هزار واقعه طلاق در سال ۷۵ به عدد ۱۶۳ هزار واقعه در سال ۹۳ بیش از چهار برابر افزایش یافته است. بر پایه اطلاعات سال ۱۳۹۳ می‌توان گفت به‌طور میانگین در هر ساعت از شبانه‌روز ۶/۸۲ مورد ازدواج و ۶/۱۸مورد طلاق در کشور ثبت میشود. بدین‌ترتیب در هر سه دقیقه یک خانواده ایرانی از هم فرو می‌پاشد. این آمار در کنار آمار پنهان اختلافات و ناسازگاری‌های خانوادگی (طلاق عاطفی)، زنگ خطر بحران تحکیم خانواده را سال‌هاست که به صدا درآورده است. نسبت ازدواج به طلاق
ارائه آمار طلاق و ازدواج هر کدام به تنهایی لازم است، اما مساله‌ای که حائز اهمیت بیشتر و گویای ارزیابی دقیق‌تری است، نسبت ازدواج به طلاق است که از تقسیم تعداد ازدواج‌های ثبت شده بر تعداد طلاق‌های ثبت شده به دست می‌آید. براساس آمار و اطلاعات منتشر شده از طرف سازمان ثبت احوال کشور و مرکز آمار ایران، آخرین وضعیت نسبت ازدواج به طلاق در کشور بدین شرح است: در ۹ ماهه سال ۱۳۹۴ نسبت ازدواج به طلاق در کل کشور رقم ۳/۴ است. بدین‌ترتیب در ۹ ماهه سال ۱۳۹۴ به ازای هر ۳/۴مورد ثبت ازدواج، یک طلاق به ثبت رسیده است. همچنین در میان استان‌های کشور استان تهران ۸/۲ از کمترین نسبت ازدواج به طلاق برخوردار بوده و استان‌های البرز و گیلان ۱/۳ و قم و مازندران با نسبت ۵/۳ در رتبه‌های بعدی قرار دارند. استان سیستان و بلوچستان ۲/۱۲نیز از بیشترین نسبت ازدواج به طلاق برخوردار است. نمودار زیر تغییرات نسبت ازدواج به طلاق در ۲۰ سال گذشته سال ۱۳۷۵ الی ۱۳۹۴ را نشان می‌دهد که طی ۲۰ سال گذشته همواره نسبت ازدواج به طلاق سیر نزولی داشته است. در سال ۷۵ نسبت ازدواج به طلاق رقم ۷/۱۲ بوده است؛ اما در سال ۹۴ این نسبت به رقم ۳/۴رسیده است. افزایش میانگین سن ازدواج به‌معنای تأخیر ازدواج نیست
در تحلیل افزایش میانگین سن ازدواج و ارتباط آن با پدیده تأخیر ازدواج باید گفت که افزایش میانگین سن ازدواج در سال‌های اخیر، لزوما به معنای تأخیر ازدواج نیست، چرا که تغییرات در ساختار جمعیت جوان کشور تاثیرات زیادی بر آمار میانگین سن ازدواج داشته است. به بیان دیگر تغییرات ساختار سنی جمعیت را می‌توان علت کاهش نرخ ازدواج در کشور و افزایش آمار مربوط به میانگین سن ازدواج دانست. داده‌های مربوط به سازمان ثبت احوال کشور کاهش ۴ درصدی سهم جمعیت جوان کشور ۱۵ تا ۲۹ سال را در سال‌های ۹۰-۱۳۸۵ نشان می‌دهد. بر اساس دو سرشماری انجام شده در سال‌های ۱۳۸۵ و ۱۳۹۰، جمعیت جوان کشور از ۴/۳۵ درصد کل جمعیت به ۵/۳۱ درصد کاهش یافته است. باید توجه داشت گروه سنی ۱۵ تا ۲۹ سال سنین جوانی، گروه سنی است که بالاترین و بیشترین تراکم جمعیت شناختی را دارد. بدین معنی که بیشتر وقایع و رفتارهای جمعیتی در طول سال‌های دوره جوانی رخ می‌دهد. در این سنین بیشترین تغییرات و گذارهای زندگی رخ می‌دهد. از سال ۱۳۵۵ تا ۱۳۸۵ تعداد جوانان با سرعت قابل توجهی افزایش یافته و از ۸/۵میلیون ۲۵ درصد کل جمعیت به ۲۵ میلیون نفر۴/۳۵درصد کل جمعیت رسیده است. از سال ۱۳۸۵ به بعد از تعداد جوانان کشور به تدریج کاسته شده و در سال ۱۳۹۰ تعداد آنها به ۷/۲۳میلیون نفر، یعنی ۵/۳۱ درصد کل جمعیت رسیده است. پیش‌بینی میشود که در آینده نیز این روند کاهش داشته باشد. این تغییرات در ساختار جمعیتی، اثرات زیادی بر آمار مربوط به نرخ ازدواج و میانگین سن ازدواج گذاشته است. تایید این ادعا آنجاست که ما هرچه به سمت ساختارهای جمعیتی مسن‌تر حرکت می‌کنیم برای نمونه بخش شمیرانات شهر تهران، میانگین سنی ازدواج افزایش می‌یابد. دوام زندگی
شاخص طول مدت زندگی بیانگر میزان فراوانی طلاق‌های ثبت شده به حسب طول مدت زندگی مشترک است. به عبارت ساده‌تر این شاخص نشان می‌دهد چه میزان از طلاق‌های ثبت شده مربوط به خانواده‌هایی است که کمتر از یک سال یا دو سال و بیشتر، از تشکیل زندگی مشترک آنها می‌گذرد. آن چیزی که برای ما در اینجا اهمیت دارد، درصد طلاق‌هایی است که مربوط به خانواده‌های کمتر از چهار سال است. کارشناسان معتقدند ۴ سال ابتدائی زندگی مشترک، نقش مهمی در استحکام و دوام آن دارد. علاوه بر این گونه‌شناسی طلاق‌ها نشان از تفاوت علت طلاق‌ها در خانواده‌های نوپا از سایر طلاق‌ها دارد. بر پایه اطلاعات منتشر شده از طرف سازمان ثبت احوال کشور، در ۹ ماهه سال ۱۳۹۴، ۸/۳۹ درصد از کل طلاق‌های ثبت شده در مناطق شهری مربوط به خانواده‌هایی است که کمتر از چهار سال از شروع زندگی مشترک‌شان گذشته است. این شاخص در مناطق روستایی کشور، ۴/۴۹ درصد از کل طلاق‌های ثبت شده است. توصیف دقیق شاخص دوام زندگی با توجه به تغییرات این شاخص در طی گذر زمان ممکن میشود. طی ۱۰ سال گذشته همواره درصد طلاق‌های ثبت شده در خانواده‌های نوپا زیر ۴ سال رو به کاهش بوده است. به گزارش مهر، این مطلب با توجه به اینکه همواره شاخص مذکور در مناطق شهری نسبت به مناطق روستایی و در شهر تهران نسبت به سایر نقاط کشور از درصد کمتری برخوردار بوده است، می‌تواند معنادار باشد.
منبع: روزنامه آرمان
