خبرپارسی – مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس در گرامیداشت روز اسناد ملی و میراث مکتوب سازمان اسناد و کتابخانه ملی، به پاس تعامل با این مرکز از دو دستگاه برگزیده استان، سازمان قضایی نیروهای مسلح فارس و اداره کل بیمه سلامت فارس تقدیر و تشکر کرد.
کورش کمالی سروستانی امروز شنبه ۲۱ اردیبهشت در جمع خبرنگاران با بیان اینکه اسناد تاریخی بخشی از محتویات بایگانی هاست و امروزه از مهم ترین منابع پژوهش بشمار میرود، ادامه داد: سند حاصل تعامل افراد اجتماع با هم و با دستگاه های اداری و حاکمه است که به محقق امکان درک تاریخ و شناخت تحولات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، اداری، فرهنگی، نظامی و قضاوت بر پایه اعتبار ، یقین و اصالت می بخشد.
او اعتقاد دارد بررسی این مدارک بر طبق اصول و موازین علمی، بسیاری ازمسائل فراموش شده در فرهنگ و تمدن را روشن و رویدادهای حقیقی و ناشناخته تاریخ را از لابلای این سطور نمایان می سازد.
تاسیس آرشیو ملی ایران توسط یک شیرازی
کمالی سروستانی از دکتر سیروس پرهام به عنوان موسس آرشیو ملی ایران نام برد و افزود: مطالعات منسجم اولیه برای تاسیس آرشیو ملی ایران و تعیین تکلیف حجم انبوه اسناد راکد دستگاههای دولتی و وابسته به دولت توسط دکتر سیروس پرهام ( متولد ۱۳۰۷- شیراز ) از طراحان اصلی تاسیس آرشیو ملی ایران از سال ۱۳۴۲ آغاز شد.
او با بیان اینکه در نهایت در سال ۱۳۴۹ قانون تأسیس سازمان اسناد ملی ایران به تصویب مجلس شورای ملی رسید، گفت: سازمان اسناد ملی ایران تا سال ۱۳۸۱ به عنوان سازمانی مستقل مشغول به فعالیت بود و براساس مصوبه شورای عالی اداری در تاریخ ۱۳۸۱ با کتابخانه ملی ایران ادغام و سازمانی جدید با عنوان “سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران ” شکل گرفت.
تاسیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی فارس
مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس تاسیس مرکز فارس را بیستم مهر ماه سال ۱۳۸۸ و همزمان با بزرگداشت یادروز حافظ عنوان کرد وافزود: ساختمان سازمان اسناد و کتابخانه ملی، مرکز فارس در زمینی به مساحت ۳۷۰۰۰ متر مربع و در مجاورت معروفترین بناهای فرهنگی و تاریخی شیراز، همچون باغ جهان نما و آرامگاه خواجه حافظ شیرازی بنا شده است.
کمالی ایده اصلی معماری ساختمان با طراحی مهندس میرمیران را به جهت هماهنگی و تجانس با معماری بناهای تاریخی مجاور، الهام گرفته از سبک باغ ایرانی دانست و ادامه داد: ساختمان اصلی بر اساس همین معیار به عنوان کوشک مرکزی در وسط این باغ قرار گرفته است.
سروستانی مشخصات ممتاز ساختمان را طراحی مخازن تخصصی اسناد، مخازن کتب و منابع غیر کتابی با رعایت استانداردهای آرشیوی و کتابخانه ای، همچنین امکانات دسترسی برخط به مراکز اطلاع رسانی تحت وب و تالار رقمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران است دانست و افرود: برنامه ریزی و مدیریت کلان اسناد ملی در استان از مرحله تولید تا بایگانی، راکد سازی، شناسایی تعیین تکلیف، انتقال اسناد واجد ارزش نگه داری دائم و دریافت اسناد اهدایی، امانی و خریداری اسناد باارزش با هدف ثبت، ضبط و ارائه در نظام جامع اطلاع رسانی از خدمات و وظایف سازمان اسناد و کتابخانه ملی، مرکز فارس است.
شناسایی، ارزشیابی و انتقال اسناد دستگاه های دولتی
مدیر مرکز اسناد فارس اعتقاد دارد، شناسایی، ارزشیابی و انتقال اسناد دستگاه های مختلف دولتی (طبق مفاد قانون تاسیس سازمان اسناد ملی اردیبهشت ۱۳۴۹) بر اساس مجوزهای مصوب شورای اسناد ملی، نخستین و مهمترین ورودی اسناد به سازمان است که پس از طی تشریفات قانونی انجام می شود.
کمالی سروستانی گفت: در گرامیداشت روز اسناد ملی و میراث مکتوب سازمان اسناد و کتابخانه ملی، مرکز فارس به پاس تعامل پویا و پایدار با این مرکز در صیانت از اسناد ملی و حسن اجرای بخشنامه دولت در خصوص تعیین تکلیف سوابق راکد از دو دستگاه برگزیده استان، سازمان قضایی نیروهای مسلح فارس و اداره کل بیمه سلامت فارس تقدیر و تشکر کرد.
تشویق دارندگان اسناد به اهدای مجموعه های خود
او دومین ورودی اسناد به سازمان اشخاص، خانواده‌ها و به طور کلی بخش خصوصی را نهادهائی دانست که در داخل و یا خارج از کشور به نوعی اسناد ملی ایران را در اختیار دارند، اما در دایره تشکیلات دولتی قرار نمی‌گیرند.
مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس تشویق و ترغیب دارندگان اسناد به اهدای مجموعه های خود به آرشیو ملی را راهکاری درجهت جلب مشارکت عمومی بمنظورغنابخشی به آرشیو ملی که هویت تاریخی کشور است عنوان کرد و افزود: از سوی دیگر بنا به ضرورت، برخی از دارندگان اسناد قدیمی، خواستار فروش مجموعه خود هستند که در اینصورت مجموعه تحویلی توسط کارشناسان متخصص مورد بررسی قرار گرفته و با تهیه فهرست توصیفی، جهت تعیین قیمت به کمیته ویژه خرید اسناد تحویل می شود.
کمالی گفت: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با هدف حفظ و نگه داری میراث مکتوب کشور و سازماندهی این میراث ارزشمند و در دسترس قرار دادن اطلاعات موجود در اسناد و نسخ برای استفاده عموم محققین و دانش پژوهان، از همه ایرانیان و ایران دوستان دعوت می کند تا در اقدام مهم مشارکت در اهدا و فروش اسناد و نسخ خطی و قدیمی به آرشیو ملی و نیز تبلیغ، تشویق و راهنمائی دیگران در همراهی و پیروی از این حرکت فرهنگی آینده‌ای با تاریخ و هویت روشن تر را برای کشورمان رقم زنیم .
بدین وسیله از کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که اسناد و نسخه‌های خطی و قدیمی در اختیار دارند دعوت می‌نماید در صورت تمایل به فروش و یا اهدای اسناد و نسخ از طریق شماره تلفن ۳۲۲۶۳۵۱۱ با سازمان اسناد و کتابخانه ملی، مرکز فارس تماس بگیرند.
برگزاری نمایشگاه و کارگاه آموزشی به مناسبت روز اسناد
او نمایشگاه “میـراث مکتـوب فارس” با نمایش گزیده ای از مجموعه اسناد و عکس های تاریخ معاصر فارس که تا پایان اردیبهشت ماه برقرار اس را اقدامی در همین راستـا و به منظور ایجاد ارتبـاط موثر با دوستداران آرشیو و فراهم سازی زمینه آشنایی با ماهیت و کارکرد آرشیوملی، عنوان کرد و افزود: برگزاری دو کارگاه آموزشی “شناخت انواع اسناد تاریخی فارس” و “نقش مهرهای رجال تاریخی فارس” از دیگر برنامه های مرکز در گرامیداشت روز اسناد ملی و میراث مکتوب است که با استقبال شایانی از سوی مراکز اسنادی ؛ کتابخانه ها و دوستداران میراث مکتوب روبرو گردیده است.
وی تاکید کرد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی، مرکز فارس با راهبرد توسعه فرهنگی و علمی درهای خود را به روی مردم گشوده و با مجموعه موزه فرهنگ، سینما فرهنگ، نگارخانه تار و پود و کافه داستان در کنار مجموعه آرشیـو، کتـابخانه و تالارهای مطالعه و پژوهش میزبان فرهنگوران و پژوهشگران است و در راستای راهبردهای ملی سازمان به یکی از قطب های فرهنگی شیراز جهت گفتگو و مفاهمه تبدیل شده است.
در ادامه نشست مرجان یزدان پناهی معاون بخش اسناد مرکز اسناد و کتابخامه ملی فارس با بیان اینکه تعداد اسناد موجود در این مرکز را بالغ بر ۲۰٫ میلیون عدد عنوان کرد و گفت: تا کنون ۱۰ میلیون از اسناد قابل بازیابی و مشاهده در سامانه سازمان است .
او قدیمی ترین سند موجود در مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس را مربوط به دوران صفوی عنوان کرد و سپس به شرح وظایف و خدمات مرکز اسناد فارس و معرفی موزه فرهنگ فارس به شرح زیر پرداخت:
شناسایی و فراهم اوری اسناد
شناسایی و فراهم آوری اسناد : شناسایی پرونده های راکد دستگاه ها و سازمان های دولتی، ارزشیابی و تعیین تکلیف اوراق بمنظور انتقال اسناد با ارزش نگه داری دائم به آرشیو ملی و امحای اوراق زائد براساس مجوزهای مصوب شورای اسناد ملی.
تنظیم و پردازش اسناد : بررسی و مطالعه اسناد توسط کارشناسان و تهیه فهرست موضوعی و توصیفی در چارچوب عناصر اطلاعاتی کاربرگه بمنظور ایجاد رکورد و درج موجودی در سامانه برخط سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران.
دیجیتال سازی : تهیه اسکن از منابع اطلاعاتی به منظور ارائه نسخه دیجیتال منابع در راستای گسترش پذیری و بمنظور تسهیل و تسریع در ارائه خدمات به پژوهشگران و محققین.
یزدان پناهی با بیان اینکه فهرست نویسی اسناد آرشیوی در دو بخش ثبت مشخصات ظاهری و ثبت اطلاعات محتوایی انجام می شود، افزود: این فرایند مطابق قواعد فهرست نویسی و زبان نمایه ای در ذخیره سازی اطلاعات و براساس استانداردهای جهانی تنظیم و توصیف انجام می شود.
او پاسخ گویی به نیاز اطلاعاتی کاربران، تضمین پایداری محتوای منابع و همگامی با تغییر و تحولات فناوری از اهداف تهیه نسخه دیجیتال دانست و به تشریح عملکرد مرکز ادامه داد.
اطلاع رسانی : ارائه خدمات آرشیوی به پژوهشگران و محققین از طریق سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج.ا.ا براساس آئین نامه و دستورالعمل های جاری.
یزدان پناهی گفت: جستجو و بازیابی اطلاعات از طریق کلید واژه های موضوعی مبحث مورد پژوهش، ارائه فرم درخواست استفاده از خدمات آرشیو ملی ایران و دریافت نسخه دیجیتال اسناد از مراحل فرایند خدمات اسنادی است.
آرشیو شفاهی : روش تحقیقی بر مبنای مصاحبه با چهره های موثر و مطلع، بمنظور تدوین تاریخ شفاهی و گردآوری اطلاعات دست اول در روایتی آزاد و بی¬واسطه .
تاریخ شفاهی اقدامی است نظام مند و متمرکز که با روایت یک رویداد از طریق عامل یا شاهد آن، امکان مطالعه و درک آن حادثه را به آیندگان می بخشد.
موزه فرهنــگ فـارس
معاون بخش اسنادی با تا کید بر اینکه موزه فرهنگ فارس تجلی آثار هنرمندان بزرگ فارس در زمینه کتابت، خوشنویسی و نقاشی است و آثار این موزه متعلق به گنجینه سازمان اسناد و کتابخانه ملی فارس است و دربر گیرنده قلمدان های نفیس دوره زندیه و قاجاریه است، گفت: جنگ ادبی به خط و انتخاب ملاصدرا و آثار کتابت و تذهیب و خوشنویسی برآمده از خامه هنرمندانه فتحعلی حجاب شیرازی، احمد نیریزی، لطفعلی شیرازی، محمود مذهب شیرازی و تابلو نقاشی کمال الملک و نیز اسناد و فرمان های تاریخی و قرآن کریم و کتاب های نفیس بخشی آز آثار این موزه است.
ایده تاسیس این موزه در سال ۱۳۹۶ شکل گرفت و پس از طراحی و اجرا در اول اردیبهشت ماه ۱۳۹۷ همزمان با یادروز سعدی در طبقه هم کف ساختمان زیبا و محوطه تاریخی مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس گشایش یافت.
سیــــنما فرهنگ
آخرین سینما در شیراز سینما آریاناست که در سال ۱۳۴۸ توسط شاهرخ گلستان در خیابان کریمخان زند افتتاح شد. از آن پس تا اسفندماه ۱۳۹۴ قریب به پنجاه سال هیچ سینمایی در شیراز احداث نشده بود و سینما فرهنگ اولین های سینمای مجهز به سیستم های پیشرفته صوتی و تصویری پس از انقلاب در شهر شیراز است که در مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس گشایش یافت.
نگــارخـانه تار و پود
ساختمان کارخانه نساجی شیراز در سال ۱۳۲۳ توسط مهندس محمد حسین ایگار ملقب به اعتماد التجار از بازرگانان فارس بنیان گذاشته شد. عملیات اجرایی مرمت کارخانه نساجی به منظور حفظ خاطرات گذشته شهر شیراز از سال ۱۳۸۶ آغاز و در تاریخ ۲۰ مهرماه سال ۱۳۸۸ به پایان رسید. این بنا به عنوان نمادی از کارخانه نساجی قدیم به صورت ماکت در فضایی به متراژ ۳۵۰ متر مربع و محوطه ای به مساحت ۱۱۲۵ متر مربع و با تلفیقی از معماری مدرن و سنتی با طراحی مهندس ایروانیان مرمت گردیده است. در این بنا دستگاه پارچه بافی نصب و بوق مخروطی شکل سمبلیک جایگزین شیپور بیدار باش گردیده است. نگارخانه تار و پود با برگزاری نمایشگاه های فرهنگی و هنری میزبان هنرمندان است.
