خبر پارسی – مستانه مرتب – خوشنویسی هنر نوشتن ماست و نیاز به معرفی ندارد. اما مثل سایر هنرها برای مردممان در حد یک شناخت ساده باقی مانده و آن طور که شایسته ی این هنر بومی و بی نظیرمان است، در متن زندگی ایرانیان جاری نیست و شاید مشکلاتش نسبت به سایر هنرها مضاعف هم باشد.
به گفت و گو می نشینیم با استاد “مجید چیزفهم” رییس انجمن خوشنویسان شیراز تا از دریچه نگاه کارشناسانه ایشان به مسائل مربوط به خوشنویسی بپردازیم…..
*چرا خوشنویسی به عنوان هنر ملی ما دارای تحصیلات دانشگاهی نیست؟
متاسفانه با وجودی که خوشنویسی دارای سبک های فراوان با صدها سال قدمت و تنوع و گستردگی است،نتوانسته مانند صنایع دستی و فرش در رشته های دانشگاه هنر، جایگاه آکادمیک داشته باشد. در حالی که به عنوان واحد درسی در رشته های هنرهای زیبا، آموزش داده می شود و این جای بسی تاسف است.در عین حال انجمن خوشنویسان همچنان تلاش می کند این مهم را از طریق ارتباط با مراکز تصمیم گیرنده ی آموزش عالی پی گیری کرده و به نتیجه برساند.
*عجیب است که این همه زیبایی و خلاقیت کمتر به چشم می آید!
متاسفانه بعضی ها خوشنویسی را تکنیک می دانند نه هنر!شاید با اندکی تحقیق و نگاه کارشناسانه تر متوجه شوند این همه زیبایی،هماهنگی و سختیِ کار، چیزی جز هنر نمی تواند باشد. حتی دیدنش برای آنها که الفبای ما را نمی دانند لذت بخش است و روحشان را نوازش می دهد! یک ذات گرافیکی کامل است و نسبت های هنری سطح بالایی دارد.هر کدام از شاخه های هنری در ابتدای آموزش و مرحله تقلید، “تکنیک” هستند، هنر از جایی شروع می شود که وارد خلاقیت شویم. آیا چشم بستن بر این همه خلاقیت در خوشنویسی بی انصافی نیست؟
*باوجودی که خطاطی جزء محدود هنرهایی است که به ابتذال کشیده نشده و فضای معنوی و هنری دارد،اماباز هم می بینیم که مورد بی مهری مردم و مسئولین قرار گرفته، فکر می کنیدچرا؟
تبلیغات،تریبون ها و رسانه ها نقش کلیدی دارند. باور بفرمایید که بار خوشنویسی و این پیشرفت چشمگیر بیشتر بر شانه های مسئولین دلسوز انجمن بوده است.اگر مسئولین همت بفرمایند این پتانسیل ده برابر شکوفا می شود. ما نیاز به حمایت داریم تا طبع هنردوست مردم به سمت خوشنویسی سوق پیدا کند. جلساتی با مسئولین آموزش و پرورش داشته ایم تا بتوانیم با همکاری بیشتر آنها به عنوان مهم ترین نهاد آموزشی کشور هنر را احیا و نهادینه کنیم.متاسفانه هنر خوشنویسی در مدرسه ها جدی گرفته نمی شود.معمولا معلمان هنر هم از سطح بالای هنری برخوردار نیستند و به این درس اهمیت نمی دهند و قطعا نمی توانند انگیزه لازم در دانش آموزان را ایجاد کنند.اگر در مدارس از اساتید و هنرجویان سطح بالای انجمن خوشنویسان استفاده کنند آموزش هم حرفه ای تر انجام می شود.البته بودجه مناسب هم باید برای هنر در مدارس در نظر گرفته شود.
*دامنه ی گستردگی انجمن خوشنویسان تا کجاست؟
انجمن خوشنویسان شعبه هایی در خارج از کشورمانند کانادا،ژاپن، آلمان و آمریکا دارد که این شعب با دفتر مرکزی انجمن در ارتباط بوده و علاقمندان و هنرجویان آنها در هر سال سه نوبت در امتحانات رسمی انجمن شرکت می کنند. انجمن شیراز اساتید قابلی دارد،به طور مثال استاد حمیدرضا ابراهیمی به اروپا می رود و (کاپر پلیت) خط لاتین را به اروپایی ها می آموزد. حتی ما به صورت اینترنتی و پست هم آموزش داریم.
*برای شناخت بیشتر خوشنویسی در سطح بین المللی چه باید کرد؟
هنر خوشنویسی ما در دنیا بیگانه نیست.در جشنواره “کریستی” تابلوهای خطاطی ایرانی مثل آثار استاد احصایی و استاد علی شیرازی بیشترین فروش ها را داشته اند. در ترکیه مسابقاتی داریم به نام جشنواره “ارسیکا” که هر دو سال یک بار برگزار می شود و تابلوهای خطاطی ایرانی همیشه به عنوان برترین ها انتخاب می شوند و خطوط عربی را پشت سر می گذارند.در طراحی لباس در کشورهای اروپایی مدتی مورد استقبال قرار گرفت اما برای عموم مردم سایر کشورها شناخته شده نیست.
مطمئنا تبلیغات و ارتباطات بیشتر و گسترش انجمن ها تاثیر فراوانی در این مهم دارد.
*کمی هم از انجمن خوشنویسان در سطح کشور،استان و شیراز و مشکلاتشان بگویید
خوشبختانه انجمن خوشنویسان در سراسر کشور با بیش از ۲۲۰ شعبه از فعال ترین و منسجم ترین تشکیلات هنری کشور است که با سابقه ی ۶۵ ساله به کار خود ادامه می دهد. انجمن دارای اساسنامه، آیین نامه و دستورالعمل های قانونمندی است که کلیه شعب در شهرهای کشور از آنها پیروی می کنند. مهمترین مشکل انجمن های کشور تامین فضای آموزشی است. این مشکل تا حدودی با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و در اختیار گذاشتن کلاس هایی در ساختمان های ادارات کل استان ها حل شده اما کافی نیست.شاید به صراحت باید گفت اگر فضای آموزشی و مشکلات مالی حل شود تقریبا مشکلی نخواهد ماند. ای کاش بودجه ی خاصی برای خوشنویسی در نظر گرفته شود.
خوشبختانه انجمن شیراز دارای مکان ثابت است اما در فکر تغییراتی هستیم که اگر از طریق ارشاد،استانداری،شهرداری یا سایر نهادها حمایت شویم این مکان را به یک ساختمان هشت یا نه طبقه و یک مرکز فرهنگی مهم با فعالیت های بیشتر تبدیل کنیم.سال ۱۳۷۵ برای خرید این مکان ما فقط دو میلیون داشتیم، با دست خالی و گرفتن قرض و وام و یک توکل و همت عالی ماهی ششصد هزار تومن قسط پرداخت کردیم که در زمان خودش مبلغ بالایی بود اما به لطف خدا انجام شد.
*از استاد “دیرین” و زحمات ایشان هم برای تاسیس انجمن بفرمایید کمتر کسی در جامعه خوشنویسی هست که ایشان را نشناسد.
از سال ۱۳۴۵ تا زمان فوتشان ۱۳۷۵ در تاسیس انجمن شیراز و تعدادی از شهرستان های استان فارس نقش موثر و قابل توجهی داشتند.رفتار این مرد بزرگ می تواند برای همیشه الگو و سرمشق همگان باشد.
* نهادها و ادارات دولتی شیراز با انجمن خوشنویسان همکاریهای لازم را دارند؟
بله شهرداری،ارشاد،آموزش و پرورش و حوزه های هنری همکاری دارند و از آنها تشکر می کنم چون در همه مواقع لازم از جمله تشکیل نمایشگاه ها و جشنواره ها اهل تعامل هستند اما برای گسترش بیشر خوشنویسی نیازمند همکاری های بیشتر هستیم.
*کم لطفی است اگر کاربرد هنر خوشنویسی را فقط در چارچوب قابها بدانیم، چگونه می توان تنوع آن را بیشتر کرد؟
از قدیم الایام خوشنویسان برای کتابت قرآن با خط های مختلف زحمات بسیاری کشیدند و افتخارات فراوان آفریدند.دیوان اشعار شاعران بزرگ تاریخ را قلم زدند و روی کتیبه های سنگی و کاشی های اماکن مقدس آثار ارزشمندی به جای گذاشتند.اما کاربرد گرافیکی این هنر در ترکیب با نقاشی و رنگ باعث خلق سبک های ارزشمندی مثل «نقاشیخط» شده و یا ابداع خطوطی به نام «معلی»،«کرشمه» و غیره را به دنبال داشته است.می توان از خوشنویسی در زمینه های دکوراسیون داخلی خانه ها ، اماکن عمومی،گرافیک شهری،مبلمان و حتی نقوشی بر لباس و سایر وسایل استفاده کرد.البته شهرداری اخیرا فعالیت هایی در این زمینه انجام داده که جای تقدیر دارد.
