خبر پارسی – سعید نظری – جشنواره فیلم فجر بیش از ده سال است همزمان با تهران، در شیراز نیز برگزار می شود و مردم این شهر پذیرای جدیدترین ساخته های صنعت سینمای ایران هستند. در پس برگزاری یک دهه جشنواره فیلم فجر شیراز جای این سئوال وجود دارد که آیا این جشنواره با صرف اعتبارات میلیاردی توانسته به اهداف خود در شیراز نزدیک شود؟
نگارنده به این سئوال پاسخ منفی می دهد و معتقد است شواهد نشان می دهد برگزاری جشنواره فیلم فجر در شیراز فقط به اسراف اعتبارات فرهنگی منجر شده و هیچ تاثیری در رونق فرهنگی شهر شیراز جز تماشای چند فیلم پیش از اکران عمومی ندارد؛ هرچند که اکران فیلم به خودی خود، رویدادی فرهنگی و تاثیرگذار قلمداد می شود اما نسبت تاثیرگذاری فیلم فجر شیراز با میزان اعتباراتی که در این جشنواره هزینه می شود، قابل تامل است.
اگرچه هیچ سند مشخصی برای بررسی اهداف مورد انتظار و پیش بین شده فیلم فجر در شیراز وجود ندارد اما می توان اذعان کرد آموزش سینماگران جوان، انتقال تجربه بزرگان سینما و بهبود و ارتقا زیرساخت های سینمایی مهمترین اهدافی است که جشنواره فیلم فجر شیراز در پس اکران های ساخته های جدید سینماگران ایرانی دنبال می کند، ولی واقعیت این است که هیچ یک از این موارد در شیراز محقق نشده است.
در موضوع ارتقای زیرساخت های سینمایی در شیراز مهمترین و بدیهی ترین مساله فقدان سینماهای مدرن و جدید است. بسیاری از فیلم های جدید سینمای ایران مبتنی بر فناوری نوین دیجیتال در بخش صدا و تصویر ساخته می شود اما هیچ کدام از سینماهای شیراز قابلیت اکران شایسته این دستاوردهای نوین صنعت سینمایی ندارد.
عمر اکثر قریب به اتفاق سینماهای شیراز به سالیان قبل از انقلاب بر می گردد که وقتی وارد آنها می شوید، رخسار پوسیده سینماها در همان نگاه اول توی ذوق می زند، چه برسد به اینکه بخواهید یک فیلم خوب و خوش ساخت را با کیفیت دیجیتال تماشا کنید!
در این ده سال نه تنها سینمایی به سالن های سینمای شیراز اضافه نشد بلکه برخی سینماها همچون سینما بهمن در شیراز تعطیل شد!
اعداد و ارقامی که در این سالیان صرف اکران فیلم های جشنواره فجر تحت عنوان فیلم فجر شیراز شده، اگر در زمینه توسعه و بهبود سالن‌های سینمایی شهر شیراز می شد، به واقعیات یک شهر فرهنگی در کشور نردیکتر می‌شدیم.
نکته بعدی موضوع آموزش نسل جوان و انتقال تجربیات بزرگان سینما به این نسل است که متاسفانه در تمامی سال‌های برگزاری فیلم فجر شیراز مغفول مانده است. به یاد نداریم هیچ کارگاه فنی فیلمسازی و موضوعات تابعه آن همچون فیلمنامه‌نویسی و فیلمبرداری و صدا برداری و بازیگری برگزار شده باشد که بزرگان سینمای ایران تدریس در آن را بر عهده داشته باشند.
اگرچه بیشتر اوقات فیلم فجر چه در تهران و چه در شیراز صرف داوری، نقد، تجلیل و رقابت بین سینماگران می‌شود اما غفلت از آموزش و شناخت مبانی سینما در شیراز مشهودتر است و البته مباحثی همچون نقد و داوری نیز با رونق و نور کمتری استمرار دارد. مهمترین شاهد اینکه در این ده سال هیچ سینماگر و هیچ فیلم موفقی از شیراز به عرصه سینمای ایران معرفی نشده و البته که ده سال اجرای جشنواره در شیراز، فرصت خوبی برای تربیت نسل جدیدی از سینماگران معاصر بود.
فیلم فجر شیراز هر چند در بین اهالی هنر و فرهنگ فارس اتفاق میمونی است، اما این رخداد در واقعیت خود نتوانسته رونق و توسعه فرهنگی شیراز حداقل در بخش سینما به همراه داشته باشد و همچنان نیز سینماگران حاضر در جشنواره، نگاه حاشیه‌ای و در برخی موارد درآمدزا به برگزاری فیلم فجر شیراز دارند.
اگرچه نگارنده در مقامی نیست که بخواهد در حوزه سینما و فیلم پیشنهادی ارائه کند، اما در عرصه مدیریت فرهنگی، جشنواره فیلم فجر شیراز نیازمند بازنگری و مداقه جدی است. تغییر روش به منظور دستیابی به اهداف توسعه طلبانه در حوزه سینمای فجر در شیراز ضرورتی جدی است، در غیر این صورت و با استمرار شرایط فعلی، فیلم فجر شیراز جز هدر رفت منابع مالی برای اکران صرفا پیش از موعد فیلمهای جدید سینمای ایران، به دستاورد دیگری دست نخواهد یافت.
اگر اصرار بر استمرار جشنواره فیلم فجر در سال های آتی است، اولا باید این جشنواره از نگرش حاشیه‌ای نسبت به خود خارج شود و اتفاقی در خور شان جشنواره در آن روی دهد که همه اذهان عمومی کشور را به سمت خود جلب کند و به طور مثال یکی از بخشهای اصلی فیلم فجر به شیراز منتقل شود.
ثانیا استمرار جشنواره فیلم فجر شیراز با وجود سینماهای نخ نما شده شیراز، چندان زیبنده نام سینما و دهه فجر نیست. اگر قرار است انقلاب اسلامی با منشا تاریخی دهه فجر به تغییر ساختار و بهبود شرایط فرهنگی، اقتصادی و سیاسی کشور منجر شود، لااقل شرایط نابسامان فعلی سینماهای فرسوده شیراز، از چنین هدفی به دور است. انتظار است فیلمهای فجر در سینماهایی با شاخص‌های فجر و در خور شان فرهنگ انقلاب اسلامی اکران شود.
ثالثا در حوزه آموزش و دانش سینما، متاسفانه شیراز به رغم وجود هنرمندان بزرگ و صاحب سبک در حوزه آموزش سینما همچون «امین تارخ»، هنوز جایگاهی ندارد و دانشگاه‌های مهم شیراز فاقد رشته‌های سینمایی به منظور آموزش کلاسیک هنر هفتم است بنابراین شیراز نتوانسته برخلاف تهران، خود را به شاخصه های یک شهر سینمایی مدرن نزدیک کند. از این منظر رونق آموزش کلاسیک و پرورش هنرمندان جوان در عرصه سینما باید به یک ضرورت و دغدغه جدی مدیران فرهنگی و مجریان جشنواره فیلم فجر تبدیل شود.
رابعا شیراز فاقد ابزارهای لازم فیلمسازی همچون فضای مطلوب فیلم سازی یا همان شهرکهای سینمایی و مراکز تامین تجهیزات سینمایی است. بنابراین ضرورت سرمایه گذاری در این حوزه نیز به شدت احساس می شود. البته انتظار نیست دولت سرمایه خود را معطوف به این بخش کند اما می‌تواند شرایط حضور سرمایه گذاران بخش خصوصی را با ارائه بسته‌های حمایتی همچون معافیت های مالیاتی، تامین اراضی و … فراهم کند.
