سخنگوی شورای نگهبان خبر داد: احتمال احراز اجتهاد غایبان امتحان

خبر پارسی –  سخنگوی شورای نگهبان اظهارات تازه‌ای را درباره وضعیت کسانی که در آزمون اجتهادی شرکت نکرده‌اند، بیان کرده است. نجات‌الله ابراهیمیان به نظر آیت‌الله مؤمن اشاره کرده و گفته است: «بنا بر اعلام نظر آیت‌الله مؤمن، عضو فقهای مجلس خبرگان رهبری، ممکن است در ادامه بررسی صلاحیت‌ها، داوطلبی که در آزمون شرکت نکرده است، شرایط اجتهادش محرز شود و بتواند در ادامه مسیر انتخابات حضور داشته باشد». او این موضوع را در گفت‌و‌گو با خبرگزاری ایرنا و در پاسخ به پرسشی درباره اینکه آیا شرکت‌نکردن در آزمون خبرگان به معنی ردصلاحیت است یا خیر، ارائه کرده است. این پاسخ می‌تواند تازه‌ترین موضع شورای نگهبان درباره وضعیت بررسی صلاحیت نامزدهایی باشد که در آزمون اجتهادی خبرگان شرکت نکرده‌اند. این آزمون در دو مرحله، یکی در ۱۵ شهریور و دیگری در ۱۵ دی برگزار شد؛ آن هم با چهره‌های غایب نام‌آشنا که شاید بحث‌برانگیزترین آنها سیدحسن خمینی بود.

مرور مواضع شورای نگهبان
تا پیش از این سخنگوی شورای نگهبان درباره وضعیت کسانی که در آزمون خبرگان شرکت نکرده بودند، مواضع متعددی را اتخاذ کرده بود. ابراهیمیان همان شب برگزاری آزمون اجتهادی در برنامه گفت‌و‌گوی ویژه خبری در شبکه دو درباره کسانی که در آزمون شرکت نکرده‌اند، گفته بود که «اثر شرکت‌نکردن در این آزمون این است که ابزاری که فقهای شورای نگهبان برای کنترل علمی داوطلبان لازم دارند از آنها سلب می‌شود و در ادامه فرایند به علت عدم احراز شرط اجتهاد، داوطلبان نمی‌توانند بقیه مراحل را طی کنند و صلاحیت آنها احراز نخواهد شد». براین‌اساس از آنجا که سیدحسن تاکنون سابقه عضویت در خبرگان را نداشته و در هیچ‌یک از آزمون‌های اجتهادی شرکت نکرده است، می‌توانست مشمول این بخش از سخنان سخنگوی شورای نگهبان شود، اما از این مواضع شورای نگهبان می‌توان چنین دریافت که این شورا درباره کسانی که در آزمون شرکت کرده یا نکرده‌‌اند به صورت صفروصدی نگاه نمی‌کند و احتمالا درباره برخی از نامزدهایی که در آزمون شرکت نکرده‌اند، ممکن است معیارهای دیگری را در نظر بگیرد.
تأثیر نظر آیت‌الله مؤمن
ابراهیمیان در همان روزهای نزدیک به برگزاری آزمون در گفت‌وگویی که با سایت جماران داشت، در پاسخ به اینکه «آیا فقهای شورای نگهبان می‌توانند به نظر آیات عظام برای اجتهاد فردی توجه کنند»، گفته بود: «این امر ممکن است و این به اقناع خود فقهای شورای نگهبان بستگی دارد. از آنجا که قانون، مرجع تشخیص را فقهای شورای نگهبان اعلام کرده است و همان‌طور که آیت‌الله مؤمن نیز در این زمینه عنوان فرمودند، کسانی که این فقها، آنها را می‌شناسند یا هم‌درسشان بوده‌اند یا اینکه از طلاب فاضلی باشند و همه آنها را بشناسند، ممکن است به نحوی باشد که مورد اتفاق همه آقایان باشند و نیاز به امتحان نداشته باشند».
یک نظر دیگر از شورای نگهبان
بااین‌حال در همان روزهای نزدیک به آزمون، سیامک ره‌پیک در برنامه متن حاشیه در پاسخ به این سؤال مجری که پرسیده بود: «آیا شورای نگهبان در جریان بررسی صلاحیت داوطلبان خبرگان رهبری مصلحت‌سنجی هم دارد یا نه؟ این روزها چهره‌ای که در رسانه‌ها هم بسیار مطرح می‌شود و هوادارانی دارد، داوطلب خبرگان رهبری شده و جزء هیچ‌کدام از سه گروهی که شورای نگهبان اعلام کرد نیازی به شرکت آنان در آزمون علمی نیست، قرار ندارد»، چنین پاسخ داده بود: «همه مراحل احراز صلاحیت داوطلبان خبرگان رهبری برعهده فقهای شورای نگهبان است و تقسیم‌بندی‌ها را هم فقها انجام می‌دهند. شورای نگهبان در جریان احراز صلاحیت‌ها برای هیچ‌کس استثنا قائل نمی‌شود».
با این احوال سیدحسن خمینی در آزمون اجتهادی شرکت نکرد و برادرش سیدعلی خمینی در توضیح ‌شرکت‌نکردن او گفته بود که دعوت رسمی از سیدحسن برای شرکت در آزمون علمی خبرگان به‌عمل نیامده و ایشان پیامک یا دعوت‌نامه‌ای در این‌باره دریافت نکرده‌اند.
اما سیامک ره‌پیک، سخنگوی هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری و عضو حقوق‌دان شورای نگهبان، همچنان تأکید دارد که همه نامزدهای خبرگان از شرکت در جلسه آزمون اطلاع داشتند. او به‌تازگی به خبرگزاری فارس گفته است که «تمام کاندیداهای خبرگان رهبری از طریق اطلاعیه عمومی فقهای شورای نگهبان، پیامک، پایگاه اطلاع‌رسانی شورای نگهبان و تماس از طریق شماره‌ تماس‌هایی که در پرونده آنها بود، از دعوتشان به آزمون علمی خبرگان رهبری اطلاع یافتند». بااین‌حال روز برگزاری آزمون خیلی از شرکت‌کنندگان به خبرنگار «شرق» گفتند که برای آنها پیامک ارسال نشده است. بعضی هم گفتند که پیامک ارسالی یا از طریق سامانه بوده یا شماره شخصی و این یعنی که سیستم اطلاع‌رسانی بر اساس ارسال پیامک برای همه به‌درستی اعمال نشده است.
راه‌های دیگر احراز صلاحیت
اما چنانچه موضوع تأیید صلاحیت آنهایی که در آزمون اجتهادی شرکت نکرده‌اند، بخواهد با راهکارهای دیگری مورد بررسی قرار بگیرد، به گفته ابراهیمیان آن راه‌ها مسیرهایی خواهند بود که به احراز اجتهاد نامزد بینجامد. این موضوع را پیش‌تر محسن رهامی و محسن غرویان مطرح کرده بوند. رهامی در این‌باره گفته بود که «راه‌های دیگری از جمله بررسی کتاب‌ها و تألیف‌های نامزدها و همچنین کلاس‌های درس‌ آنها به‌عنوان مجتهد وجود دارد و شرکت در امتحان تنها یکی از راه‌های احراز اجتهاد است. در جلسه‌ای که با تعدادی از فقهای شورای محترم نگهبان داشتم بیان شد که اگر دو نفر از اعضای محترم شورای نگهبان درخصوص اجتهاد یکی از نامزدها به اطمینان برسند این مسئله برای شورای نگهبان حجت خواهد بود و در تأیید اجتهاد نامزدها کفایت می‌کند که به نظر می‌رسد این مسئله درخصوص آیت‌الله هاشمی، سیدحسن خمینی و همچنین آیت‌الله موسوی‌بجنوردی اعمال خواهد شد».
محسن غرویان هم در گفت‌وگو با «شرق» درباره راه‌های دیگری که درباره احراز صلاحیت نامزدهای خبرگانی که در آزمون شرکت نکرده‌اند، گفت: «دو اصطلاحی که ما حوزویان داریم یکی طریقیت است و دیگری موضوعیت. آزمون خبرگان برای بررسی صلاحیت علمی طریقیت دارد، اما موضوعیت ندارد. برای احراز صلاحیت علمی، برگزاری آزمون یکی از راه‌هاست. یکی دیگر از راه‌ها بررسی کتب، مقالات و آثار علمی آن فرد است که بتوان از روی آن قدرت استنباط و اجتهاد فرد را تشخیص داد». او ادامه داد: «راه دیگر هم گوش‌دادن به نوارهای درسی مدرسین است که بین یک تا سه نفر از فقهای شورای نگهبان این کار را انجام می‌دهند و اگر آن تدریس را بر مبنای صناعت و علمی تشخیص بدهند، می‌توانند نتیجه بگیرند که آن فرد از ملکه اجتهاد برخوردار است». به گفته غرویان «شخصیت‌هایی مثل آقایان غروی، فقیهی و اعرافی و یک‌سری شخصیت‌هایی که از مشاهیر و بزرگان هستند و در امتحان شرکت نکرده‌اند، راه‌های دیگری هم غیر از آزمون برای بررسی صلاحیت آنها وجود دارد».
حجت‌الاسلام سیدمحمد غروی هم که خود در آزمون اجتهادی شرکت ‌نکرده درباره راهکارهای شورای نگهبان در بررسی صلاحیت نامزد‌های خبرگان به خبرگزاری آنا گفته است: «بهترین راه برای احراز، لااقل برای کسانی که اجتهادشان مسلم نیست، آزمون شفاهی و کتبی است. درست است؛ ممکن است بعضی‌ها تدریس داشته باشند اما در حوزه آن جور نیست که بتوانیم صرفا روی این مسئله اکتفا کنیم. اما یک وقتی می‌بینیم فردی، مدرس است و در موقعیت خاص و بالایی قرار گرفته است، چندین سال در مباحث فقهی در سطوح بالا تدریس داشته که جای تردیدی نمی‌ماند طبیعتا با این وضعیت، نیازی به امتحان برایش نیست».
اجتهاد سیدحسن
همان‌طور هم که بارها اشاره شده، سیدحسن خمینی ازجمله استادان حوزه است که سوابق ۲۰ساله‌ای در امر تدریس در کارنامه خود دارد و نزدیک به شش سال هم در جایگاه مدرس خارج فقه و اصول قرار گرفته است که معنی آن، قرارگرفتن در جایگاه اجتهادی است. همچنین به نقل از موسوی‌لاری و آنچه در فضای مجازی منتشر شده، او از آیات متعددی ازجمله وحیدخراسانی اجازه اجتهاد دارد. ضمنا سایت جماران هم نقل‌قولی را از آیت‌الله جوادی‌آملی درباره سیدحسن منتشر کرده است. آیت‌الله جوادی‌آملی که از مراجع شیعیان به شمار می‌رود دربار نوه امام گفته است: «سیدحسن‌آقا از نظر فقهی در زمره علمای بزرگی است که جلسات درس فقه و اصول را بسیار خوب و پربار برگزار می‌کند و بنده ایشان را از هر حیث واجد شرایط می‌دانم». همچنین آیت‌الله سیدمصطفی محقق‌داماد، برادر آیت‌الله علی محقق‌داماد نیز در پاسخ به سؤالی درخصوص اجتهاد سیدحسن خمینی، گفته است: «نظر بنده درمورد ایشان همان نظر اخوی می‌باشد. ایشان به رتبه اجتهاد و قدرت استنباط نائل آمده است».
بنابراین با نگاهی به مواضع جدید شورای نگهبان درباره آنها که آزمون نداده‌‌اند و نیز راه‌های دیگری که درباره احراز صلاحیت نامزدهای خبرگان وجود دارد، به نظر می‌رسد که یا شورای نگهبان درباره مواضع خود به‌ویژه درباره نامزدهای مطرح، تغییراتی را اعمال کرده یا آنکه می‌خواهد برخلاف چند روز گذشته و تنها ملاک قراردادن آزمون‌دادن یا ندادن نامزدهای واجد شرایط آزمون، راه‌های دیگر یعنی سوابق علمی و تدریسی نامزدها را مورد توجه قرار دهد. دراین‌صورت راه هنوز برای تأیید صلاحیت سیدحسن خمینی و برخی از نامزدهای نام‌آشنای غایب در روز برگزاری آزمون وجود خواهد داشت.

بیت امام در  مسیر قانون گام  برمی‌دارد
یک منبع نزدیک به بیت امام(ره) با انتقاد از انتشار اخبار غیرموثق درباره سیدحسن خمینی درعین‌حال تأکید کرد بیت امام در مسیر قانون گام برمی‌دارد.به گزارش جماران، او با انتقاد از برخی رسانه‌ها و افراد که خود را بعضا «حامی» و «هوادار آیت‌الله سیدحسن خمینی» می‌خوانند، این‌دست رسانه‌ها را فاقد اعتبار و البته بدون ارتباط با بیت امام خواند.او با اشاره به انتشار برخی اخبار در سایت‌ها و رسانه‌های مجازی که خود را «حامی آیت‌الله سیدحسن خمینی» می‌خوانند، گفت: در ساعات گذشته، این رسانه‌ها اخبار غیرموثق و غیردقیقی را درباره آیت‌الله سیدحسن خمینی و اجازات ایشان از مراجع تقلید منتشر کردند.او افزود: این دست رسانه‌های مدعی هواداری بیت امام(ره)، با انتشار این نوع اخبار غیرموثق، بهانه به دست مخالفان و منتقدان و بدخواهان امام(ره) داده و باعث تداوم و تشدید هجمه و موج تخریب‌ها علیه بیت امام(ره) شدند.به گزارش ایسنا به نقل از کانال تلگرامی سیدحسن خمینی، این منبع نزدیک به بیت امام(ره) با اشاره به نقدهای وارده به اطلاعیه‌های متفاوت شورای نگهبان، ضمن انتقاد شدید از اخبار برخی رسانه‌ها که به دنبال تحریک و تقابل با شورای نگهبان و دوقطبی‌کردن انتخابات هستند، گفت: متأسفانه این رسانه‌ها، با انتشار چنین اخبار و تحلیل‌های نادرست و کذبی، در پی تقابل‌سازی بیت امام با ارکان قانونی نظام هستند، اما مکرراً تأکید شده که نه‌تنها این جریان‌سازی‌ها، با این روش‌های ناصواب راه به جایی نخواهند برد، بلکه بیت امام(ره)، چونان گذشته در مسیر قانون گام برخواهد داشت.

منبع: شرق