خبر پارسی – یک مدرس ارتباطات معتقد است: نهیه خبر به سبک هرم وارونه جریان مسلط روزنامه نگاری در ایران است که خلاقیت را از نویسنده می گیرد.
به گزارش روابط عمومی مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران،دکتر سید باقر احمدی که در سومین نشست روزنامه نگار در زوم با محوریت بررسی آثار غلی محمد پشوتن خبرنگار و سردبیر ایسنا فارس سخن می گفت،با انتقاد از الگوی رایج تنظیم خبر به سبک هرم وارونه در ایران افزود:در روزنامه نگاری حال حاضر ایران،کیفیت خبر وابسته به شکل خبر شده و تمایز میان صورت و محتوا کمرنگ شده است.
به اعتقاد این مدرس دانشگاه،تهیه خبر باید چند وجهی و طیفی باشد نه به صورت خطی و سیاه و سفید.
وی گفت:آزادی ما در زبان و انتخاب،در حدی است که از بین سبک ها،یک سبک را بگیریم اما در همین سبک انتخاب های اجتماعی و ایدئولوژیک،خود را به ما تحمیل می کند.
احمدی با اشاره به اظهار نظر سیروس رومی پیشکسوت و پژوهشگر مطبوعات فارس در این نشست که روزنامه نگاری زمان قاجار در شیراز را بهتر از زمان حاضر دانسته بود،گفت:در زمان قاجار روزنامه نگاری انتقادی بود نه هرم وارونه بر همین اساس چیزی به نام روزنامه نگاری زرد وجود نداشت .
مدرس دانشکده خبر شیراز معتقد است :سبک هرم وارونه جلوی خلاقیت در روزنامه نگاری شیراز را گرفته است و من پیشنهاد می دهم روزنامه نگاری انتقادی جایگزین این سبک شود چرا که اگر به این سمت برویم،خرد جمعی حول یک موضوع شکل می گیرد.
وی با بیان اینکه روزنامه نگاری انتقادی به ارائه راه حل می پردازد،افزود:اصحاب نظر می گویند توسعه را باید از طریق روزنامه نگاری انتقادی ایجاد کرد.
احمدی با اشاره به انتقادی که در این نشست بر آثار پشوتن وارد و بیان شد: «گاهی گزارش های این روزنامه نگار شکل قصه می گیرد و از ارزش های خبری دور می شود»، استفاده از قصه گویی در گزارش نویسی را هنر روزنامه نگار دانست و گفت:مهم است که در گزارش مردم را با خود همراه کنیم حتی اگر به سمت قصه گویی پیش برویم.
وی اضافه کرد:نصویر پردازی در گزارش حتما باید صورت گیرد و گذشتن از ارزش های خبری،در روزنامه نگاری انتقادی،امری مرسوم است.
سیروس رومی:مطبوعات محلی قدرت برطرف کردن برخی آسیب ها را ندارند!
نثر پشوتن در گزارش نقطه قوت کار اوست
بنا بر این گزارش سیروس رومی،پیشکسوت و مولف کتاب تاریخ مطبوعات فارس نیز در این نشست،آسیب شناسی مطبوعات فارس را یک ضرورت دانست و گفت:قبلا هم گفته ام روزنامه نگاری دوره قاجار در شیراز بهتر از روزنامه نگاری دوره معاصر در این شهر است!
به باور این پژوهشگر مطبوعات،آسیب شناسی مطبوعات بومی تقریبا در همه جا ی ایران یکسان است و به نظر می رسد مطبوعات محلی قدرت برطرف کردن برخی آسیب ها را ندارند!
به اعتقاد این روزنامه نگار پیشکسوت،صاحب امتیاز و مدیر مسئوول روزنامه های محلی، جایگاه سردبیر و خبرنگار را نمی دانند و از جمله آسیب های روزنامه نگاری محلی می توان به فقر بالا دستی در این نوع روزنامه نگاری در ایران اشاره کرد.
رومی در دفاع از سبک گزارش نویسی علی محمد پشوتن روزنامه نگار شیرازی،گفت: تنها جایی که قصه می تواند وارد بحث روزنامه نگاری شود،گزارش است و معتقدم قصه خشکی گزارش را از بین می برد.
وی در تمجید از قلم پشوتن در گزارش نویسی گفت:نثر پشوتن در هر گزارش بر اساس متن متغییر می شود و نمی توان گفت یک نثر عمومی در گزارش های پشوتن دیده می شود بلکه وقتی قرار است از درخت بگوید نثر او شاعرانه می شود و احساسات پاکش را نشان می دهد.او گاهی هم عصبانی می شود و عصبانیت خود را در واژه ها می ریزد مثل وقتی که از آتش سوزی مدرسه درود زن می نویسد.
رومی به فقر نیروی انسانی در روزنامه های شیراز اشاره کرد و گفت:وقتی یک گزارشگر باید همه جا برود و از همه چیز بنویسد در این صورت ممکن است کار نویسنده افت کند لذا معتقدم اگر گاهی افتی در کار پشوتن می بینیم از این جهت است که او به دلیل فقر نیروی انسانی در رسانه های فارس مجبور است هم از آتش سوزی یک مدرسه بنویسد هم گزارش بازی فوتبال را بدهد و هم از وضعیت نامطلوب اقتصادی و تورم و نرخ بیکاری در استان بنویسد که نتیجه آن افت کار گزارشگر است.
کمالی سروستانی:روزنامه‌نگاری شیراز را تنها با تهران می‌توان قیاس کرد
مشکل وقتی شروع می شود که خط قرمز ملی استانی شود!
این گزارش می افزاید:کوروش کمالی سروستانی رئیس مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس نیز که میزبانی این نشست را بر عهده داشت در سخنانی گفت:پشوتن از نسلی است که در انقلاب قلم به دست گرفته و با خط قرمزهای انقلاب آشناست.او دولت های مختلفی را از زمان جنگ تحمیلی تا دولت فعلی تجربه کرده و کم کم یاد گرفته که در این حوزه خط قرمز جدی وجود دارد اما مشکل وقتی شروع می شود که خط قرمز ملی استانی شود و گاهی ممکن است روابط عمومی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان هم خط قرمز شود!
کمالی با بیان اینکه گاهی روابط عمومی دستگاه های اجرایی برای روزنامه ها خط و نشان می کشند،گفت:معیشت روزنامه های استانی معمولا به آگهی دستگاه های اداری وابسته است و مدیران مسئوول و یا سردبیران روزنامه ها در انتقاد از دستگاه های اجرایی محافظه کار می شوند لذا خط قرمز بعدی روزنامه نگاران در استان فارس مدیران مسئوول و سردبیران هستند که هرکدام از موضع خود به مسائل نگاه می‌کنند و پشوتن هم از روزنامه‌نگارانی است که رنج تعویض مدیر مسئول و سردبیر را بارها دیده است.
وی با اشاره به فضای متفاوت روزنامه نگاری در شهرستان و امنیت شغلی این قشر گفت:خط قرمز بعدی روزنامه نگار شهرستانی خانواده است.او برای تامین معیشت خانواده و امنیت شغلی خود به حداقل ها بسنده می کند و از روزنامه نگاری آرمانی فاصله می گیرد. قلم زدن در این وادی حتی برای یک روزنامه‌نگار بسیار خوب، سخت و طاقت فرسا است.تصور کنید در این فضا روزنامه نگاری مستقل تئوری و تز دهد و بخواهد قلم بزند لذا معتقدم ۹۰ درصد روزنامه های فارس خبر رسانی می کنند. درچنین فضایی بخش اعظمی از اخبار و گزارش‌های منتشر شده در رسانه‌های ما خبرهای خوب ،اما فاقد نقد و تحلیل است لذا ما تعارف می‌کنیم اگر بگوییم فضای رسانه‌ایِ باز جان می‌گیرد.نمی گیرد و نخواهد گرفت!
کمالی‌سروستانی همچنین با مغتنم دانستن حضور نایب رئیس شورای اسلامی شهر شیراز، در این نشست گفت: در عرصه روزنامه‌نگاری، شیراز را تنها با تهران می‌توان قیاس کرد اما در شهرداری تهران روزنامه‌‌ای به‌نام همشهری وجود دارد که جزو درآمدهای آن محسوب می‌شود و حاصل کار در شیراز هم نشریه‌ای است به‌نام «شهر راز» که می شود هم به لحاظ محتوا و هم به‌لحاظ ساختاری، بهتر آن را تنظیم کرد.
مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس گفت: زسانه ابتدا باید مخاطب ایجاد کند اینکه مطلبی را خودمان بنویسم، خودمان چاپ کنیم و خودمان بخوانیم و تعریف کنیم، روزنامه‌نگاری محسوب نمی‌شود و من امیدوارم این فضا باز شود.
صدری:پشوتن به واقعیات مهم زندگی نگاهی خلاقانه دارد
دایره واژگانی روزنامه نگاران شیرازی محدود است
دبیر سلسله نشست‌های روزنامه‌نگار در زوم، نیز در جلسه نقد آثار پشوتن، گفت: ذات روزنامه‌نگاری توام با نقد است، و به نظرم روزنامه‌نگاران باید بیشتر از دیگر اقشار از نقد و نقادی استقبال کنند.
فرزاد صدری اعتقاد دارد نقد و نقادی در فضای رسانه، اگرچه در ابتدای انقلاب با رونق همراه بود اما نمی‌توان فراز و فرودهای آن را نادیده گرفت، فضایی که در دوره‌های دوم خرداد و دولت تدبیر و امید، شاهد رونق آن بیش از دیگر دوره‌ها بوده‌ایم.
وی با یادآوری اینکه طی این سال‌ها کمتر از برگزاری سلسله نشست‌های نقد روزنامه‌نگاران و خبرنگاران در کشور شنیده یا خوانده است، گفت: بارها نقد شعر و داستان دیده و یا خوانده‌ام، بارها نقد رفتارهای مختلف سیاسی و فرهنگی را در سطوح مختلف تجربه کرده‌ام اما جایی نشنیده و نخوانده‌ام که نشست‌های نقد روزنامه‌نگاران به شکل منسجم و منظم برگزار شود.
صدری با تاکید براینکه برپایی چنین نشست‌هایی در نوع خود کم‌نظیر است، گفت: البته این فضا را مرهون همراهی مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس می‌دانم، اما در تعجب هستم که چرا تا کنون روزنامه‌نگاران و خبرنگاران در شیراز از آن استقبال نکرده‌اند.
وی ادامه داد: خبرنگاران و عکاسان در طول روز جلسات مختلف را پوشش می‌دهند، جا دارد صنوف و سازمان‌هایی که خبرنگان مدام اخبار و گزارش‌های آنان را تهیه و منتشر می‌کنند، حداقل نماینده‌ای دراین جلسه‌ها داشته باشند، کاش این دوستان هم ماهیانه یک ساعت را به حضور در چنین جلساتی اختصاص می‌دادند.
صدری در ادامه گزارش را تلفیقی از خبر تحقیق و بازسازی هنرمندانه صحنه ها،موضوعات ،حوادث و واقعیات مهم زندگی اجتماعی دانست و گفت: در گزارش خیلی مهم است آنچه می بینی و می شنوی به خوبی به کار گیری و به نظرم پشوتن در گزارش های اجتماعی و توصیفی خود آنچه را می‌بیند و می‌شنود، هنرمندانه بازسازی می‌کند و به واقعیات مهم زندگی نگاهی خلاقانه دارد.او واقعیات تلخ زندگی اجتماعی را لمس می کند و برای اینکه مخاطب نیز این واقعیات را لمس کند، به واژه‌ها جان می‌دهد.
صدری یادآور شد:تصویر سازی در گزارش نویسی یک اصل و هنر گزارش نویس است و پشوتن در خلق تصاویر، گزارشگری موفق است.چشمان او برای دیدن وافعیات ملموس اجتماعی مثل دوربین عمل می کند و واقعیات را در حافظه ذهنی خود ثبت و مثل یک عکاس ماهر آنها را کادر بندی و به‌زیبایی تصویرسازی می‌کند. پشوتن گاهی روایتگر قصه آدم های حاشیه جامعه می شود و در گزارش نویسی از شخص نیز قلم توانایی دارد.برای او فرقی نمی کند که سوژه اش قهرمان سیرک باشد یا نقره کار شیرازی.
به اعتقاد صدری گزارش های پشوتن همیشه خوب نیست و گاهی برخی از گزارش هایش به قصه نویسی نزدیک می شود و ارزش های خبری را نادیده می گیرد به طوری که برخی اوقات با یک گزارش توصیفی محض خالی از ارزش های خبری روبرو هستیم.
دبیر نشست های خبرنگار در زوم همچنین گفت:پشوتن همانند سایر روزنامه نگاران شیرازی دایره واژگانی اش وسیع نیست و واژه ها در برخی گزارش های او تکرار می شود.به نظرم همه ما روزنامه نگاران باید بهترین گزارش های روز مطبوعات و خبرگزاری ها را بخوانیم و با با مطالعه داستان های کوتاه معاصر و استفاده از فرهنگ لغات، دایره واژگانی خود را وسیع کنیم.
صدری همچنین نگاهی کوتاه به مصاحبه های پشوتن داشت و گفت:به نظرم پشوتن آن قدر که برای گزارش هایش انرژی می گذارد در مصاحبه های خود وقت نمی گذارد.او به آن اندازه که در گزارش نویسی خلاقیت دارد در مصاحبه کمتر خلاقیت به خرج می دهد اگرچه اعتراف می کنم مقدمه هایی که برای مصاحبه هایش می نویسد مخاطب را مجبور می کند مصاحبه را تا انتها ادامه دهد اما در گرفتن مصاحبه های پینگ پنگی قوی عمل نمی کند.
به اعتقاد صدری رعایت پاساژهای حسی در پرسش و پاسخ، یمصاحبه را زنده و سرپا نگه می دارد که پشوتن در مصاحبه های خود باید به این پاساژهای حسی بیشتر اهمیت دهد.
صدری در پایان گفت:اگرچه گاهی اوقات گزارش های پشوتن به رپرتاژ آگهی نزدیک می شود اما او جزو انگشت شمار روزنامه نگاران شیرازی است که به لایه های زیرین اجتماع توجه دارد و زیر پوست شهر را به خوبی جستجو می کند.پشوتن راوی قصه های آدم های حاشیه اجتماع است و این ویژگی برای شهری که روزنامه نگارانش اغلب راوی بیلان کار مدیران هستند ویژگی ارزشمندی است.
نظری: پشوتن دوستی ها و دشمنی ها را در گزارش لحاظ نکند
پشوتن در گزارش هایش یک کنشگر نیست
سعید نطری روزنامه نگار شیرازی و سردبیر سابق خبرگزاری قرآنی در استان فارس نیز در تحلیل آثار پشوتن گفت:پشوتن بر خلاف خیلی از روزنامه نگاران که فقط مهارت روزنامه نگاری دارند،دانش این رشته را نیز داردو گاهی قلمش اعجاز می کند.همچنانکه می تواند در یک گزارش لبخند بر لبت بنشاند و یا اشک از دیدگانت جاری سازد.
وی با بیان اینکه پشوتن از معدود خبرنگارانی است که در زندان خبر نویسی گرفتار نشده افزود: پشوتن در گزارش نویسی جسور است اما گاهی جسارت او کار دستش می دهد و تندتر از آنچه که لازم است حرکت می کند و از واقعیات دور می شود.
او در بیان معایب کار پشوتن در روزنامه نگاری گفت: به نظرم پشوتن گاهی دوستی ها و گاهی دشمنی ها را در آثارش لحاظ می کند در صورتی که یک روزنامه نگار حرفه ای در همه حال باید بی طرف باشد.
نظری با اشاره به قلم زدن پشوتن در رسانه های مختلف گفت:پشوتن در فضاهای فکری متعددی کار کرده،از روزنامه سبحان و خبرگزاری فارس گرفته تا روزنامه خبر جنوب و شرق و خبرگزاری ایسنا!کار کردن در چند حوزه فکری سخت است و شاید کار کردن با رسانه هایی که نحله های فکری متفاوتی دارند قابل دفاع نباشد.
وی با تمجید از قلم فاخر پشوتن گفت: حیف این قلم فاخر که گاهی صدای روابط عمومی یک نهاد شود.
نظری نبود یک ویراستار ادبی در رسانه های فارس را یک اشکال جدی دانست و گفت:روزنامه های شیراز عمدتا غلط گیر دارند و از وجود یک ویراستار ادبی بی بهره هستند شاید به همین دلیل باشد که احساس می شود گزارش های پشوتن اگر ویراستاری می شد قدرت مضاعفی می گرفت.
به باور این روزنامه نگار با سابقه،پشوتن در گزارش هایش یک کنشگر نیست بلکه به کنش ها واکنش نشان می دهد در حالی که با پتانسیلی که قلم پشوتن دارد می تواند خیلی بهتر از این عمل کند .
نظری همچنین بر این باور است که گزارش هاس پشوتن به رغم همه تاثیر گزاریشان به نتیجه و راهکار ختم نمی شود بلکه او تنها راوی انفاقات است و با طیف کارشناسی در حوزه اجنماعی ارنباطی نمی گیرد ارتباط او تنها با مدیران استان است و از کارشناسان موجود در دستگاه های اجرایی و یا اساتید دانشگاه در نوشته های خود کمتر بهره می گیرد.معتقدم ذهن خلاق اوست که گزارش هایش را جان می بخشد.
این روزنامه نگار اظهار امیدواری کرد : فضای رسانه ای استان اجازه دهد پشوتن حوزه اجتماعی خود را نقویت کند و فقط به این حوزه بپردازد.
نظری در پایان قلم پشوتن را در گزارش نویسی ستایش کرد و گفت: نثر پشوتن در گزارش نویسی هیچ وقت تکراری نیست و معتقدم او اگر داستان بنویسد از بسیاری از داستان نویسان شیرازی بالاتر است.
پشوتن: عادت کرده ایم کمالی هر جا باشد یک اتفاق خوب فرهنگی شکل بگیرد
نقد شدن آن طور که مدیران می گویند سخت نیست
این گزارش می افزاید علی محمد پشوتن در نشست نقد و بررسی آثارش با تمجید از مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس برای برگزاری نشست های روزنامه نگار در زوم گفت: دیگر برایمان عادی شده است کمالی سروستانی هر جا مسئوولیت بگیرد یک اتفاق تازه فرهنگی شکل بگیرد برگزاری نشست های روزنامه نگار در زوم هم از آن اتفاق های قشنگی است که او در شکل گیری آنها تبحر دارد.
وی با انقاد از روزنامه ها و خبرنگارانی که در این نشست ها غیبت می کنند گفت: ما روزنامه نگاران به خودمان اهمیت نمی دهیم و گاهی حرف های همکاران خود را نمی نویسیم.متاسفم بگویم ما خبرنگاران در خیابان آشغال می ریزیم،سوار ماشین لایی می کشیم و ویراژ می دهیم و بعد همین رفتارها را از سوی دیگران نقد می کنیم و آخر سر هم از همه طلبکاریم!
پشوتن گقت: خوشحالم که در این نشست یهترین دوستانم نقدم کردند.عمری دیگران را نقد کردم و امروز فهمیدم نقد شدن آن طور که مدیران می گویند سخت نیست اتفاقا ایده های خوبی به من هدیه شد و از این نظر از دست اندرکاران این نشست سپاسگزارم.
