معرفی دو کتاب /”اقتدا به محمد(ص)” و “محمد (ص) بر اساس کهن ترین منابع”
سردبیر
خبر پارسی ـ سعید نظری: همزمان با ایام رحلت رسول اکرم(ص) خبر پارسی کتاب‌های «اقتدا به محمد (ص)» نوشته‌ی کارل ارنست ترجمه حجت الاسلام دکتر قاسم کاکایی و «محمد (ص) بر پایه‌ی کهن‌ترین منابع» نوشته‌ی مارتین لینگز و ترجمه سعید تهرانی نسب را برای شناخت بیشتر سیره آن رسول بزرگوار به مخاطبان گرامی پیشنهاد می کند.
در ادام نگاهی کوتاه به موضوعات و نویسندگان این دو کتاب مهم و پر فروش در دنیا خواهیم انداخت. “اقتدا به محمد(ص)”
پروفسور کارل ارنست استاد برجسته‌ی مطالعات دینی در دانشگاه کارولینای شمالی آمریکا واقع در شهر چپل هیل (Chapel Hill) است. وی مطالعات فراوانی نسبت به اسلام داشته و به بسیاری از کشورهای اسلامی سفر کرده و هم اکنون در زمینه‌ی مطالعات تاریخی در مورد اسلام یکی از شخصیت‌های مطرح بین‌المللی است. وی مدتی شاگرد آن ماری شیمل بوده و کتاب یاد شده را نیز به شیمل تقدیم کرده است.
کتاب اقتدا به محمد(ص)، در کشورهای مختلف اسلامی بسیار مورد توجه قرار گرفته و در کشورهای مصر، ترکیه، مالزی و اندونزی جوایز ارزنده‌ای را برای مؤلف به ارمغان آورده است. در کشورهای عربستان و پاکستان نیز قرار بود از این کتاب تقدیر شود ولی به علت پررنگ بودن اسلام شیعی در این کتاب و نیز انتقاداتی که از وهابیت کرده است، مورد خشم وهابیان قرار گرفت و از تقدیر خودداری شد. مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران و دانشگاه شیراز، به طور مشترک، جایزه‌ای را برای نگاشتن این کتاب به نویسنده تقدیم کردند.
نگاشتن این کتاب در آمریکا قبل از سال ۲۰۰۱ آغاز شده بود ولی پس از آن که نگارش آن به اتمام رسید، واقعه‌ی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ رخ داده بود. بنابراین، آن ناشری که طرف قرارداد چاپ این کتاب بود از چاپ آن امتناع ورزید. چند ناشر دیگر نیز بدان روی خوش نشان ندادند. سرانجام دانشگاه کارولینای شمالی چاپ آن را متقبل شد. مترجم در سال ۲۰۰۳ در آمریکا و در دانشگاه کارولینای شمالی با این کتاب آشنا شد و آن، زمانی بود که این کتاب متن درسی یکی از دروس عمومی این دانشگاه را به خود اختصاص داده و جنجال‌هایی را نیز از جانب اولیای دانشجویان علیه این دانشگاه برانگیخته بود.
برای آن که مخاطبان این کتاب را در آمریکا بیشتر بشناسیم ذکر این خاطره مفید به نظر می‌رسد: پروفسور ارنست در آغاز سال تحصیلی ۲۰۰۳ که اتفاقاً مصادف با سپتامبر بود، پرسش‌نامه‌ای را بین دانشجویان این درس توزیع کرد و از آن‌ها خواست که بدون درج نام خود آن را پر کنند. مترجم کاملاً در جریان چند و چون این سؤالات قرار داشت. این پرسش‌نامه میزان شناخت این دانشجویان (به عنوان جزوی از جامعه‌ی آماری آمریکا) را از اسلام نشان می‌داد. پس از جمع‌آوری پاسخ‌ها معلوم شد که بسیاری از آنان هیچ شناختی از اسلام نداشتند، جمعی اسلام را مرادف تروریسم تلقی می‌کردند، عده‌ای اصلاً نمی‌دانستند که اسلام یک دین ابراهیمی است بلکه آن را یک گروه سیاسی دشمن آمریکا تلقی می‌کردند درست مثل کمونیسم، برخی نوشته بودند که مسلمانان عده‌ای تروریست هستند که با افزایش انفجاری جمعیتشان خطری برای آینده‌ی غرب محسوب می‌شوند، بسیاری از آنان نمی‌دانستند که مسلمان غیر عرب هم وجود دارد به نحوی که اکثریت آنان پرجمعیت‌ترین کشور مسلمان را عربستان سعودی ذکر کرده بودند. برخی نیز گفته بودند که از اسلام هیچ شناختی نداریم فقط می‌دانیم که محمدعلی کلی مسلمان است. تنها چند نفر اطلاعات بیشتری از اسلام داشتند که می‌شد حدس زد که همان دانشجویان مسلمان کلاس بوده‌اند!
به هر حال، غرض از این تطویل این است که مشخص کنیم پروفسور ارنست این کتاب را در چه شرایطی نوشته و در نگارش آن کدام مخاطب را هدف قرار داده است. خود وی در مقدمه‌ی کتاب می‌نویسد: «کتاب حاضر بدان منظور نگاشته شده است تا جایگزین کاملاً متفاوتی باشد برای کتاب‌هایی که در مورد اسلام شایع و رایج شده است. آن چه در این جا ارائه می‌شود دیدگاهی جانبدارانه و در عین حال مدلل و تحلیلی است در مورد سنت دینی اسلام و مسایلی که اخیراً مسلمانان با آن مواجهند. من از برداشت‌های متعارف به شدت فاصله می‌گیرم تا فهمی غیر بنیادگرایانه از اسلام ارائه دهم». در جای دیگر ضمن انتقاد از ناشرانی که از چاپ این کتاب خودداری کردند و نیز از فرقه‌های مسیحی و یهودی که به خاطر تدریس امثال این کتاب علیه دانشگاه کارولینای شمالی به دادگاه شکایت کرده بودند، می‌نویسد: «در شرایطی که ناشران، فرقه‌های دینی و سیاستمداران حتی با بحثی بی طرفانه و منصفانه درباره‌ی اسلام مخالفند، سخت روشن است که این بحث دقیقاً همان چیزی است که امروز ما نیازمند آنیم. منازعات جدیدی که در آمریکا و اروپا علیه اسلام در گرفته، در اصل با تحریک احساسات ژورنالیستی سمت و سو یافته است… کتاب اقتدا به محمد(ص) بدان منظور نگاشته شده است تا ابرهای بدگمانی و سوء فهم را بزداید. این کتاب ابزاری به دست خوانندگان می‌دهد تا بتوانند به فهمی مستقل از آن موضوعات کلیدی و اوضاع تاریخی‌ای نایل آیند که امروزه بر مسلمانان و غیر مسلمانان در سراسر جهان تأثیر می‌گذارد».
این کتاب در یک مقدمه و شش فصل تنظیم شده و توسط نشر هرمس منتشر شده است.
حجت الاسلام دکتر قاسم کاکایی استاد دانشگاه شیراز در تشریح وجوه کتاب اقتدا به محمد گفت: مولف در فصل اول، برخورد اسلام و غرب را تشریح و ریشه‌یابی کرده است. او ابتدا مساله‌ی رویارویی مسحیت با اسلام مد نظر قرار داده است. به زعم ارنست برتافتن اسلام از جانب مسیحیت مهیا نبود؛ پیروان مسیحیت آن را آخرین دین می‌پنداشتند و نیز معتقد بودند که خدا، خود در قالب مسیح، برای بخشایش گناه اولین و آخرین تجسد یافته و حلول کرده است. چنین دیدگاهی به قطع اسلام را نخواهد پذیرفت. به دنبال آن تبلیغات علیه اسلام آغاز شد. به اعتقاد ارنست، این رویکرد، به طبع واکنش مسلمانان را نیز بر انگیخت. برخورد این دو دین در جنگ‌های صلیبی به اوج خود رسید. پس از آن فتح اروپا به دست ترکان عثمانی، بدبینی اروپاییان به اسلام را تشدید کرد. غربی‌ها اسلام و مسلمانان را هم‌واره در قالب ترکان و اعراب شناخته‌اند، نه ایرانیان؛ پرفسور ونسان برومر بعد از سفر به ایران بر این واقعیت تاکید کرده است. “محمد بر اساس کهن ترین منابع”
زندگی حضرت محمد(ص) بر پایه کهن ترین منابع کتابی است نوشته مارتین لینگز که در میان آثار این نویسنده به عنوان شاهکار وی شناخته شده است و از مشهورترین و پرخواننده ترین آثار درباره زندگی پیامبر اسلام (ص) به زبان انگلیسی است.
این کتاب به زندگی پیامبر(ص) بر پایه کهن ترین منابع داستانی بر مبنای روایتی محققانه از زندگی حضرت محمد(ص) نوشته شده است و از زمان انتشارش تا به حال جوایز متعددی را از آن خود کرده و انتشار آن به چاپهای بسیاری رسیده است و شمارگان آن در کشورهای انگلیسی زبان از شمار جمعیت مسلمانانشان نیز فزونی یافته است. کتاب مذکور مورد توجه بسیاری از سیاستمداران غربی قرار دارد. تونی بلر نخست وزیر سابق انگلیس نیز در مصاحبهای این کتاب را یکی از محبوبترین کتاب ها قلمداد کرده است.
در پشت جلد کتاب “محمد بر اساس کهن ترین منابع” آمده است :
“طیف وسیعی از نخبگان و خبرگان معروف جهان ظهور این کتاب به زبان انگلیسی را رویدادی فرخنده و پیشرفتی چشم گیر در مباحث مربوط به عرفان، دین شناسی، و تاریخ اسلام قلمداد کردهاند. شیرینی و خوش بینی، صفات جدایی ناپذیر شخصیت فوق العادهای هستند که نام و داستان حقیقی زندگی اش عنوان این کتاب را تشکیل می دهد و جای بسی شکر است که یکی از عمیق ترین متفکران معاصر، که به گونه ای کمیاب دقت و زیرکی را با زیبایی شناسی و لطافت روح توامان داشته، به نگارش این اثر اهتمام ورزیده است. صداقت و جسارت علمی و پایبندی به اصول پژوهش از یک سو، ایمان عاشقانه و اخلاص تحسین برانگیز از سوی دیگر، محصولی پدید آورده است که همان قدر که معتبر و مستند است، ذوقی و هنری است و چنان که از اثری مربوط به پیغامبران آفریننده جهان انتظار می رود، بر انگیزنده امید و شادی، و حامل عشق و نور است”.
بنا بر نوشته مترجم، این کتابی است تحول زا که خواندنش برای بسیاری از خوانندگان یک “حادثه ” بوده است و سبب این خاصیت همان حقیقتی است که عنوان این کتاب به صراحت بیان می کند. کتاب مارتین لینگز در میان آثاری که درباره زندگی پیامبر نوشته شده است به صورت بسیار واقعی به موضوعات پرداخته است و کتاب وی در واقع شکل جدیدی از ترجمه سیرت رسول الله ابن اسحاق است که از دخالت دادن گرایش ها امروز در گزارش خود به شدت پرهیز کرده است.
مارتین لینگز برجسته ترین سنت گرای انگلیسی و نویسنده، ویراستار، مترجم، استاد دانشگاه ، عربی شناس و شاعری بزرگ بوده است که آثارش تماما بر رابطه میان خدا و آموزه های دینی، متون مقدس و ادبیات و هنر متمرکز است او تحصیل کرده زبان و ادبیات انگلیسی در آکسفورد بود که سال های متمادی در موزه بریتانیا مسئولیت حفظ نسخ خطی و کتاب های چاپی شرقی را بر عهده داشت که حاصل آن کتابی چون “هنر خط و تذهیب قرآنی” است .
لینگز از طریق “رنه گنون” با فریتیوف شوان آشنا شد و از طریق وی به آیین اسلام مشرف شد و نام ابوبکر سراج الدین را برای خود انتخاب کرد. وی پس از آن سراسر ۶۷ سال مابقی عمر خود را در کنار اندیشمندانی چون تیتوس بورکهارت و سید حسین نصر گذراند.
این کتاب گزارشی از تاریخ اسلام حول زندگی پیامبر همراه با رخدادهای مرتبط و غیر مستقیم با زندگی پیامبر است که با درگذشت او پایان می یابد، این حوادث به طور فهرستی از عناوین شامل :خانه خدا، نیاز به یک پیامبر، پیمان جوانمردی، قریش دست به کار می شود، شکاف های خانوادگی، عام الحزن، هجرت، آستانه جنگ، وفات ها و وصلت ها، منافقان، فتح مکه، حجه الوداع , و…در ۸۵ فصل کوتاه در ۶۳۱ صفحه فارسی برای اولین بار توسط انتشارت حکمت به چاپ رسیده است.
کتاب محمد بر پایه کهن ترین منابع تا به حال به بیش از دوازده زبان دنیا ترجمه شده است و نسخه صوتی آن نیز به زبان انگلیسی وجود دارد و حتی انیمیشنی هم بر اساس روایات آن تولید شده است و بعد از ترجمه آن به زبان فارسی با استقبال قابل توجه ای مواجه شده است.
