خبر پارسی – بزرگداشت استاد محمد ابراهیم باستانی پاریزی با عنوان «سوگ بی کران» در شیراز با حضور جمعی از فرهنگوران، اندیشمندان، شاعران و نویسندگان برگزار شد. در این آیین که فرزند استاد باستانی پاریزی هم حضور داشت، کوروش کمالی سروستانی، منصور رستگار فسایی، محمدعلی رنجبر، محمد رضا خالصی، جعفر موید شیرازی عباس کشتکاران، محمد رضا آل ابراهیم و محمد برکت سخنرانی کردند.
نام بلند استاد مایه مباهات است
کمالی سروستانی، مدیر دانشنامه فارس در این مراسم گفت: آدمی را بر روز کوچ خویش اختیاری نیست و از جدال با مرگ کسی را گریزی نیست. مرگ واقعه‌ای است که همگان را درخواهد رسید. چه مباهاتی از این فراتر که در آن دم که فرجاممان را بدو می سپاریم، کوله باری فراخ باقی نهیم چون استاد باستانی پاریزی؛ ره توشه ای که گذار ایام و دست تطاول زمان را بدان گزندی نیست و بسیاری بدان می بالند و مباهات می کنند.
وی نام بلند خردورزانی چون استاد محمد ابراهیم باستانی پاریزی را مایه مباهات خواند و افزود: آنچه از وی ما را به میراث رسیده، دریای بیکرانی است که هر یک خود دٌرّه نادره‌ای است. اگرچه ما را از حدیث فرقتش اندوهی بس گران بر دل است، اما آرامش و جمعیت خاطر مان نیز خود از همین حدیث است که با هر بار ورق زدن جریده های دست نگاشته اش ، او را در بطن زمان ساری و جاری احساس می کنیم.
باستانی پاریزی، «از سیر تا پیاز تاریخ» را نگاشت
مدیر مرکز سعدی شناسی اضافه کرد: باستانی پاریزی، «از سیر تا پیاز تاریخ» را نگاشت، به ایران عشق می‌ورزید و به زادگاهش کرمان نگاهی ویژه داشت. می کوشید تا در نگاشته هایش پیوندی برقرار سازد استوار میان ما و نیاکانمان، ریشه‌ها و شاخه ها. از ارادتمندان سعدی بود و طنز را با قالبی شیوا، در کلام خود به کار می‌بست و حاصل آن همه تلاش و کوشش چه بسیار نقشینه‌های پر باری است که امروز ما را وامدار خود کرده است. همو که سهم زیستن خویش را وقف کنکاش داشته ها و خلق یافته ها نمود تا تاریخ معاصر ما نیز سخنی برای بازماندگان داشته باشد.
باستانی پاریزی در اکثر آثارش از سعدی و حافظ مدد گرفته است
وی ادامه داد: ملکوت کلمات، خشت خشت زندگی پاریزی را می ساخت تا از این همه شعله‌ای افروزد در پیش روی جویندگان و چنین است که امروز تکریم و تعظیم‌مان را در پیشگاه خود برانگیخته است.
مدیر دانشنامه فارس گفت: ایران زمین به همت نادره مردانی چون استاد باستانی پاریزی می بالد؛ طلایه دارانی که با قدم شوق در راستای اعتلای این سرزمین کوشیده اند. او بخشی انکارناپذیر از امتداد بی پایان دالان تاریخ این سرزمین است که در آن عشق به ایران ، عشق به کرمان و نیز عشق به فارس را با همه داشته‌های تاریخی، ادبی و هنری ، به تصویر کشیده است.
مدیر دانشنامه فارس تاکید کرد: باستانی پاریزی در اکثر آثارش به سعدی و حافظ پرداخته و از آموزه‌های آنان مدد گرفته است. با شوری وصف ناپذیر به ایران باستان ، از کوروش و ذوالقرنین ، پاسارگاد و تخت جمشید و بیشابور گفته و شخصیت‌های تاریخی دوران باستان، اسلامی و معاصر فارس را کاویده و سندهای فراوانی را از غبار فراموشی سترده است.
مدیر دانشنامه فارس گفت: اگر آثار استاد را پیرامون فارس که خود دربرگیرنده مفاخر آن، آثار و وقایع آن است ، بکاویم و آنان را برگزینیم، با کتابی سترگ و پرمایه روبه رو خواهیم شد.
وی در ادامه سه نمونه از یادکردهای استاد پاریزی از فارس را ذکر کرد.
کوروش کمالی سروستانی، با ذکر یادداشتی از باستانی درخصوص راه آهن فارس، نتیجه گرفت که استاد به فارس معاصر و مشکلات آن توجه داشته است.
وی افزود: استاد باستانی پاریزی برای اولین بار در سال ۱۳۲۵ زمانی که ۲۱ ساله بود، همراه با محصلین دانشسرای مقدماتی کرمان به شیراز سفر کرد و خاطرات خود را از آن سفر در کتاب «آسیای هفت سنگ» با قلمی شیوا نگاشت. او در این کتاب از حضور در سعدیه یاد می کند و با اشاره به شعر سعدی با مطلع« بسیار سالها به سر، خاک ما رود » می‌نویسد که: « مطمئنا سعدی قطعه‌ای هم برای سنگ مزارش گفته بوده که متناسب چنین محلی بوده باشد، اما کسی آن شعر را بر سنگ قبرش ننوشت و من این شعر را یافته‌ام و برای شما بازنویسی می‌کنم.»
روش باستانی پاریزی راهگشاست
رئیس مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس هم با «پیوند تاریخ و فرهنگ در روش استاد باستانی پاریزی» در این مراسم سخنرانی کرد و گفت: تاریخ نویسی دانشگاهی نگران غیرروشمندی و تحریف است. از این روست که باستانی پاریزی این قالبهای مرسوم دانشگاهی را بر نمی تابد، مقدمه و بدنه و نتیجه در آثارش به سیاق رسمی دانشگاهی نیست.
محمدعلی رنجبر افزود: باستانی پاریزی متن را مغلوب ارجاعات نمی کند،از این رو پاورقی بر ورق اصلی چیره نیست.
وی خاطرنشان کرد: تاثیری که با برقراری پیوند میان دانش تاریخی او و فرهنگ عامه ایجاد شد آن هم در روزگار بحران هویت و کم اثر شدن انتقال شفاهی میان نسل ها در عرصه فرهنگی شکل گرفت. این استاد عالی قدر عمری را به آموختن و آموزش تاریخ طی کرد و بیش از ۶۰ کتاب و صدها مقاله و سالها تدریس تاریخ حکایت از رویکردی دیگر دارد.
وی تاکید کرد: روش باستانی پاریزی را باید راهگشای انقطاع عامه با فرهنگ مکتوب دانست.
سبک نوشتاری منحصر به فرد استاد
معاون فرهنگی جهاددانشگاهی فارس نیز در این برنامه گفت: در فرهنگ یا حکمت ایرانی آنچه بیش از هر موضوعی چشمنواز است آموزه های اخلاقی است که به مبانی دین اسلام نیز بسیار نزدیک است.
محمدرضا خالصی اضافه کرد: آبشخور نوشتار و گفتار بزرگانی چون باستانی پاریزی اندیشه های ناب و فرهنگ اسلامی است .
وی با توجه به تحصیل و تربیت سنتی و روستایی و همچنین آشنایی بسیار با متون گذشته این فرهنگ، در نوشتار و گفتار به شدت متاثر از این نوع اندیشه است و در جای جای آثار او می توان نفوذ فرهنگ و حکمت ایرانی را دید.
خالصی ادامه داد: سبک نوشتاری منحصر به فرد او که وجه تمایز آثارش با دیگر آثار تاریخی به شمار می آید در همین نکته نهفته است که در این نوع بینش از داستان ها و امثال و حکم اشعار استاد باستانی پاریزی به خوبی بهره برده می شود، با مرور و تورق دو اثر استاد در میان انبوه آثارش یعنی آسیای هفت سنگ و حماسه کویر به این موضوع می توان صحه گذاشت و با دقت بیشتری نگاه کرد.
گفتنی است این مراسم به همت موسسه فرهنگی -پژوهشی دانشنامه فارس، بنیاد موقوفه کشتکاران، دانشگاه هنر شیراز، موسسه آموزش عالی حافظ شیراز، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس، انجمن ادبی یاران یکشنبه، جهاد دانشگاهی فارس، مدرسه علمیه ولی عصر(عج)، انجمن داستان نویسان استهبان و مرکز سعدی شناسی برگزار شد.
