خبر پارسی: دو انتخابات ریاست جمهوری ۸۴ و ۹۲ که هر کدام منجر به شکست سخت اصلاح‌طلبان و اصولگرایان شد نشان داد بر خلاف بسیاری از ادعاها اما برخی در دو جریان سیاسی کشور برای رسیدن به قدرت از انجام هیچ کاری ابایی ندارند.
«محمدرضا عارف» معاون اول رییس جمهور در دوره اصلاحات و عضو فعلی مجمع تشخیص نظام در انتخابات ریاست جمهوری اخیر در حالی بی‌هیچ ادعایی به نفع حسن روحانی کناره گرفت، که اقدام او پیروزی بزرگی را به نفع ائتلاف اصلاح طلبان و اعتدالیون رقم زد و دست افراطیون را به رغم تبلیغات سنگین انتخاباتی از پاستور کوتاه کرد.
عارف پس از انتخابات نیز به رغم پیروزی حسن روحانی اما هیچ سهمی نخواست و به دانشگاه برگشت. حالا اما در مصاحبه با روزنامه اعتماد برخی از حوادث سب ۲۲ خرداد و علت کناره‌گیری‌اش از انتخابات را بیان کرده است. کناره گیری در پایان سفر به شیراز و به درخواست سیدمحمد خاتمی رقم خورد.
در ادامه متن این مصاحبه را می‌خوانید:
چرایی و چگونگی انصرافش، اینکه روحانی هم به نفع او کنار می‌رفت؟ چه شد که اصلاحات کاندیدای میانه‌رویی چون حسن روحانی را انتخاب کردند و اصول و دلایلشان برای این ائتلاف چه بود، چرایی نام نبردن از روحانی در بیانیه‌اش، نرفتن به دولت روحانی، ارزیابی عملکرد چند ماه دولت تدبیر و امید و… مهم‌ترین محورهای مصاحبه روزنامه اعتماد با دکتر محمدرضا عارف است.
مصاحبه با او که این روزها به‌شدت درگیر امور بنیاد امور ایرانیان است، سه بخش داشت: انتخابات ریاست‌جمهوری و کناره‌گیری‌اش از رقابت‌ها و شایعات داغ آن روزها، ارزیابی کارنامه دولت روحانی و برنامه اصلاح‌طلبان برای مجلس آینده. ماجرای انتخابات یازدهمین دوره ریاست‌جمهوری را با هم دوره کردیم اما پاسخ بسیاری از سوالاتم را در مباحث انتخابات مجلس آینده و برنامه او و دوستانش برای اجماع در این انتخابات گرفتم. پاسخی که در شرایط اجماع و چگونگی ائتلاف‌ها بود، شرایطی که به گفته او به ائتلافی غیرمدون میان اصلاح‌طلبان با روحانی انجامید که نا مشخص بود و اصلاح‌طلبان نمی‌توانستند در دولت روحانی سهمی بخواهند یا ادعایی بکنند.
در لابه‌لای مصاحبه مدام تاکید می‌کرد که همه حرف‌هایش را روزی خواهد گفت نه برای اینکه به رخ بکشد که درست پیش‌بینی می‌کرده است به خاطر اینکه مردم باید واقعیات را بدانند. اصرارش بر طرح خیلی از موضوعات پشت پرده در فرصتی مناسب آنقدر پررنگ بود که پاسخ برخی سوالات فقط به لبخندی گذشت. حرف بسیار داشت، آنچنان که در بازخوانی شب کناره‌گیری‌اش از کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری «چندین بار گوشزد کرد این را برای اولین بار است که می‌گویم». برای همین هم بود که فکر کردم عنوان مصاحبه را بگذاریم اولین‌های عارف در گفت‌وگو با «اعتماد». مصاحبه با محمدرضا عارف، در یکی از روزهای برفی پایتخت اما با استقبال گرم اما در ساختمان پر رفت و آمد بنیاد امید ایرانیان آغاز شد. چند دقیقه‌یی به خوش و بش و نقل‌های غیررسمی گذشت.
مصاحبه را با سوالی درباره نیمه شب دوشنبه بیست و دوم خردادماه آغاز کردم و پرسیدم چه شد که اعلام کردید به خاطر درخواست سید محمد خاتمی از ادامه حضور در رقابت‌های انتخاباتی کناره‌گیری کردید؟اما او می‌خواست فراتر از شرایط چگونگی تصمیمش برای انصراف از حضور در رقابت‌های انتخاباتی بپردازد به همین خاطر هم گفت که از ابتدا می‌گوید که چه شد که تصمیم گرفت کاندیدا شود. از نگرانی هایش پس از حوادث ۸۸ گفت واز تقلیل ارزش‌های انقلابی در نسل سومی‌ها و لزوم بازگشت مجدد اصلاحات به عرصه مدیریتی کشور. گفت که سه دهه تجربه مدیریتی در نظام را دارم و بر خودم تکلیف می‌دانستم وارد میدان انتخابات شوم. گفت: «واقعا برایم «من» بودن مطرح نبود به همین خاطر هم بحث اجماع را مطرح کردم و همان روزها به سید محمد خاتمی گفتم که اگر شما یا هاشمی بیاید من کناره‌گیری می‌کنم.»
تاکیدش بر اعلام کناره‌گیری به نفع کاندیدای اصلاح‌طلب چندین بار تکرار شد و گفت: «همان روزها چهار تن از اصلاح‌طلبان برای رقابت در عرصه انتخابات مطرح بودند به خاتمی گفتم که برای اجماع حاضرم کناره‌گیری کنم چرا که بنای مان پیروزی حداکثری بود. می‌خواست بحث انصراف به نفع روحانی را به همین جمله که «در نهایت براساس مکانیزمی از میان من و آقای روحانی تصمیم‌گیری شد و قرار شد بر سر ایشان اجماع صورت بگیرد» محدود کند. به همین دلیل هم سوالمان را درباره چگونگی این مکانیزم و اینکه چه شد اصلاح‌طلبان روحانی را کاندیدایشان کردند پاسخی نداد. اما از روز کناره‌گیری‌اش گفت و اینکه فکس سیدمحمد خاتمی را میان زمین و آسمان به دستش رساندند، گفت: در هواپیما بودم که فکسی ناخوانا و کمرنگ از آقای خاتمی به دستم رسید که از مضمونش متوجه شدم درخواستی است برای کناره‌گیری من.
پرسیدم گفتند که آقای خاتمی با شما تماس تلفنی گرفته بودند تا از شما بخواهند به نفع حسن روحانی کناره‌گیری کنید اما به تماس ایشان پاسخ ندادید که گفت:«برای اولین بار است که اینها را می‌گویم ساعت ۵ یا ۶ عصر ۲۲ خرداد ماه بود و من در سفرهای انتخاباتی در شیراز برای سخنرانی آماده شده بودم و در حال رفتن به جایگاه بودم که گفتند از طرف آقای خاتمی تماس گرفته شده است. در آن زمان حقیقتا فرصتی برای پاسخگویی نبود و مردم منتظر سخنرانی بودند، در نهایت شب ۲۲ خرداد بود که با نزدیکانم نشستی برگزار کردم و تصمیم بر این شد تا کناره‌گیری کنم.»
بعد از احساسش در آن ساعت‌ها پرسیدم و اینکه بعد از چند ماه فعالیت‌های شبانه‌روزی و حس و حالی که هواداران به کاندیدا‌ها منتقل می‌کنند وقتی با این درخواست روبه‌رو شدید که باید به نفع روحانی که به کاندیدای اعتدالگرایان شهره بود کناره‌گیری کنید چه احساسی داشتید که گفت: «اگرچه تشخیص من چیز دیگری بود اما معتقدم اگر در یک حکومت معنوی مسوولیتی از دوش فردی برداشته شود جای خوشحالی هم دارد.» از ساز و کاری که اصلاحات را به حمایت از روحانی کشاند پرسیدم و او گفت «من با این سازو کار موافق نبودم این را برای اولین بار است که طرح می‌کنم با جمع‌بندها موافق نبودم و فقط به خاطر قول و قرارهای اخلاقی با آقای خاتمی کناره‌گیری کردم.»
چرا در بیانیه انصراف نامی از روحانی نبردید؟
گفت که آگاهانه متن بیانیه کناره‌گیری‌اش را تنظیم کرد تا شانس پیروزی روحانی را بالا ببرد، پرسیدم پس چرا در بیانیه نامی از روحانی نبردید که توضیح داد: تحلیل‌های دوستانم این بود که رقیب به دنبال این بود که بداند در نهایت من به صراحت اسم آقای روحانی را می‌برم یا نه؟ گفتم یعنی این هم یکی از استراتژی‌های اصلاح‌طلبان برای پیروزی حداکثری بود؟ جواب داد: استراتژی خودم برای اولین بار است اعلام می‌کنم و کسی هم نمی‌دانست که ما تعمدا برای به اجماع نرسیدن رقبای خود این‌گونه اقدام کردیم. پرسیدم نگران نبودید که این استراتژی جواب معکوس بدهد؟ گفت: نه، گفتم که مردم به کسی رای می‌دهند که تفکر اصلاح‌طلبی و اعتدال را قبول دارند که واضح و روشن بود این فرد کیست. در ادامه پرسیدم که چرا نامی از روحانی نبردید که گفت در آن زمان تبلیغات ممنوع بود.
برخی از اصلاح‌طلبان باور نمی‌کردند انصراف دهم
پرسیدم اما این کناره‌گیری به رقیب هم می‌فهماند که منظور شما چه کسی است و هدف اصلاحات اجماع نهایی است فکر نمی‌کنید که این موضوع حداقل برایشان قابل حدس زدن بود؟ که گفت: نه، آنها تحلیل‌شان این بود که من تا پایان می‌مانم آنها فکر نمی‌کردند که من به نفع آقای روحانی کناره‌گیری کنم حتی برخی از دوستان اصلاح‌طلب هم فکر نمی‌کردند من چنین کاری انجام دهم.
چرا جواب تماس‌های خاتمی را نداید؟
گفتم که شما که پیشتاز ائتلاف بودید و اعلام کردید که اولین نفری بودید که بحث اجماع را مطرح کردید چرا برخی اصلاح‌طلبان تصورش را نمی‌کردند که شما به نفع آقای روحانی کناره‌گیری کنید؟ جواب داد: «اینها را بعد‌ها بازگو می‌کنم و فعلا نمی‌خواهم وارد این موضوعات شوم». پرسیدم که درباره کناره‌گیری شما شایعات بسیاری مطرح شد مثلا گفتند عارف نمی‌‌خواهد کناره‌گیری کند، می‌گفتند شما حتی به تماس‌هایی که از طرف آقای خاتمی گرفته می‌شد هم پاسخ نمی‌دادید، جوابی نداد و با لبخندی فهماند که پاسخ این را هم در آینده می‌دهد.
نمی دانم روحانی حاضر به انصراف می‌شد یا نه؟
بعد پرسیدم که فکر می‌کنید اگر پیشنهاد کناره‌گیری به آقای روحانی داده می‌شد ایشان می‌پذیرفت به نفع شما کنار برود؟ اینکه آقای روحانی عمل می‌کرد یا نه را نمی‌دانم. پرسیدم چیزی هم دراین باره از گوشه کنار و و دوستان‌تان نشنیدید؟ که خندید و گفت چرا مهم این است که به من پیشنهاد شد و پذیرفتم من وکیل دیگران نیستم.
بعد بحث جذب او در دولت یازدهم را مطرح کردم و پرسیدم که شما به عنوان کاندیدای اصلاح‌طلبان به خاطر شرایط پیش آمده به نفع آقای روحانی که به عنوان یک چهره میانه‌رو و معتدل شناخته می‌شود از عرصه انتخابات کنار رفتید و آرایتان به سبد روحانی ریخته شد، این امر هواداران تان و کسانی که در حمایت از جریان اصلاح‌طلبی رای داده بودند را متوقع می‌کرد که شما در دولت به گونه‌یی حضور داشته باشید اما این اتفاق نیفتاد، چه شد که برخلاف برخی خبرهای غیررسمی که از حضور شما در پاستور خبر می‌داد به دولت نرفتید؟ گفت: این توقع فقط در طرفداران ما نبود و آن‌گونه که به من خبر می‌دادند این توقع از سوی هواداران و ستاد آقای روحانی هم مطرح شده بود.
ائتلاف مدونی نداشتیم که ادعا کنیم
من دو ملاقات با آقای روحانی پس از انتخابات با ایشان داشتم در ملاقات اول که برای تبریک رفته بودم فرضم این بود که بنده وظیفه کمک به دولت دارم و حقیقتا دلم می‌خواست به دولت او کمک کنم. وی ادامه داد که یک زمانی است که بر اساس ساز و کار سیاسی ائتلافی صورت می‌گیرد و برنامه هم مشخص است. در مورد کناره‌گیری من ائتلاف مدون و برنامه‌ریزی شده‌یی صورت نگرفته بود که برنامه‌های دولت از پیش تعیین شده باشد به همین خاطر نه ادعایی می‌توانستیم داشته باشیم و نه من باوری به چنین ادعاهایی دارم. بعد هم از دو دیدارش با روحانی گفت: تا قبل از دیدار دوم بحث اصلی این بود که جایگاهمدر دولت ایشان در چه سطحی باشد اما من در دیدار دوم این موضوع را مطرح کردم که چگونه باید حضور ۷۳ درصدی مردم را که انصافا سرمایه عظیمی است حفظ کرد.
انتظارم این بود که روحانی از من مشورت می‌گرفت
پرسیدم که فکر نمی‌کنید با توجه به کناره‌گیری شما و اینکه آخرین پست دولتی شما معاون اولی در دولت اصلاحات بود آقای رییس‌جمهور باید پیشنهاد بهتری به شما می‌کردند؟من توقعی از ایشان نداشتم. شاید انتظاری که داشتم این بود که با توجه به تجربه ۳۰ سال مدیریتی‌ام آقای روحانی در برخی امور بیشتر از من مشورت می‌گرفتند.
