روزنامه آرمان – سعید سیف: مسعود دهنمکی سینماگری است که خودش معتقد است فیلم سیاسی میسازد. اخراجیها از جمله کارهای دهنمکی است که به واسطه نگاه سیاسیاش مخالفان و موافقان زیادی دارد. برخی نوع نگاه ایشان را به هنر بیشتر از همه چیز سیاسی میدانند. چه منتقدانش بخواهند و چه نخواهند از این حرفها گذشته نام مسعود دهنمکی با نام سینمای سیاسی گره خورده است و نیز با نام سال ۸۸ . فارغ از بحثهای هنری اخراجیهای ۳ به نوعی نگاه تمسخرآمیزی به جنبشهای اجتماعی داشت و بسیاری را از دهنمکی و هنرش دل چرکین کرد. هرچند خود او در مصاحبهاش آن را رد و فروش فیلمهایش را نشان استقبال ایرانیان از هنرش میپندارد. حالا که رئیسجمهور سابق به واسطه گزارش ۱۰۰ روزه دوباره هوس مناظره کرده است. بیش از هرخاطرهای در مورد مناظره، نگاه طنز به آن در ذهن مردم زنده میشود. اگر مناظرهای برگزارشود این بار آقای احمدینژاد چه خواهد گفت؟ آیا دستمایه طنز مسعود دهنمکی خواهد شد؟ این سوال را از خود دهنمکی پرسیدیم. مشروح مصاحبه آرمان با مسعود دهنمکی در ذیل آمده است:
گزارش ۱۰۰ روزه آقای روحانی در رسانهها منتشر شد، ظاهرا آقای احمدینژاد از اطلاعاتی که توسط آقای روحانی ارائه شده است ناراحتند که درخواست یک مناظره را دادهاند. فکر میکنید اگر این مناظره اتفاق بیفتد شما مانند گذشته اخراجیها را بسازید؟
اگر مناظرهای بین آقای احمدینژاد و آقای روحانی برگزار شود و هر دو طرف هم در جریان مناظره مایه بگذارند. میشود یک فیلم خوب ساخت. در صورت برگزاری مناظره بین دو رئیسجمهور یکی سابق و دیگری فعلی و بیان کردن نکات جالب توسط هر کدام از طرفین میتوانم اخراجیهای ۴ را کلید بزنم. البته ساختن اخراجیهای ۴ شرایطی دارد. باید دو طرف مذاکرهکننده بتوانند دست هم را رو کرده و با بگم بگم متن اخراجی ۴ را آماده کنند. اگر دو طرف با دست پر در مقابل رسانهها حاضر شوند دستمایه یک فیلم خواهد شد.
آقای روحانی که گزارششان را ارائه دادند رئیسجمهور سابق هم حتما یک «بگم، بگم» جدیدی با کمک دوستانشان در رسانههاو تریبونهای دیگر خواهند داشت.مایهای که شما برای ساخت اخراجی ۴ میخواهید در اختیار شما قرار میگیرد. اینطور نیست؟
نه. به اعتقاد من گزارش ۱۰۰ روزه دستگرمی بود. نحوه ارائه گزارش ۱۰۰ روزه نشان داد که آقای روحانی شنا گر ماهری هستند. به نظر من هرچه «بگم، بگمها» بیشتر شود مردم لذت بیشتری خواهند برد.
به نظر شما این بگم بگمها باعث تشدید اختلافات داخلی نمیشود؟ بالاخره همه مناظرههای سال ۸۸ را دیدند بعد از آن مناظرهها اتفاقات تلخی افتاد! حالا بگذریم که فیلم شما فروش کرد اما اتفاقات بدی که رخ داد کام مردم را تلخ کرد. اینطور نیست؟
نه؛ مردم بهتر متوجه میشوند بخش زیادی ازمنازعات سیاسی بین گروهها و دستهجات مختلف چیزی نیست جز فیلم.
یعنی معتقدید که بحثهای سیاسی در کشور منازعات بین جناحهای سیاسی یک فیلم است!
بله؛ من بحثها ی سیاسی بین جناحهای مختلف در ایران را چیزی شبیه به دربی فوتبال میدانم. در اخراجیهای ۳ هم به نوعی ترکیب یک مسابقه فوتبال را در سیاست و انتخابات نشان دادم. من چپ و راست؛ اصلاحطلب و محافظه کار را به صورت قرمز و آبی نشان دادم.
یعنی در بیست سال اخیر اختلاف عقیده فعالین سیاسی وبحث اصلاحطلب و اصول گرا یک فیلم و یا یک بازی فوتبال بوده است؟!
به عقیده من بله، من دعوای اصلاحطلب و اصولگرا را یک بازی میدانم. بحث آنها و اختلاف نظرشان جنگ قدرت است. دعوای موجود بر سر کرسی قدرت است. به عقیده من با آمدن یا رفتن یک دولت به انقلاب و اسلام لطمه نخواهد خورد.
شما حتما گزارش ۱۰۰ روزه آقای روحانی در حوزه فرهنگ را مطالعه کرده یا شنیدهاید. گزارش فرهنگی آقای روحانی را چطور دیدید؟
خوب بود؛ اگر یک اقدام فرهنگی گسترده را انجام دهد بی شک خواهد توانست قدمهای بلندی درحوزه فرهنگ بردارد. منتهی باید قدمها به درستی هدایت شود.
اکنون بحث لغو بخش زیادی از ممیزیها مطرح شده است. رئیسجمهور بحثهایی را در شب ارائه گزارش ۱۰۰ روزه داشت. وزیر فرهنگ هم پیشتر وعدههایی را داده بود. نظر شما در مورد لغو ممیزیها مثلا در حوزه نشر چیست؟
با نام اقدام فرهنگی میشود خیلی کارها کرد!
یعنی شما با برداشتن ممیزیها در وزارت ارشاد موافقید؟!
من با قانون موافقم. آنچه که خلاف قانون نباشد آزاد است. این جور شعارها همان بخش بازی است که آقایان دارند اجرا میکنند. همه میدانند که در اصول قانون اساسی دولتها چه وظایفی دارند و حوزه اختیاراتشان تا کجاست. در قانون اساسی حوزه اختیارات و مباحثی که افراد میتوانند اظهار نظر کنند مشخص شده است. وقتی دولتها شعارهایی را مطرح میکنند که قادر به عملی کردن آن نیستند فقط مطالبات مردم را روز به روز بالاتر میبرند. وقتی هم وعدهها عملی نشود باعث سرخوردگی در جامعه میشود. من بخشی از این شعارها را مثل کری خواندن در داربیهای فوتبال میدانم.
آقای روحانی در گزارش ۱۰۰ روزه شان گفتند که من عرصه فرهنگ را از بحثهای سیاسی و نگاه سیاسی دور میکنم. به نظر شما چقدر تاکنون وعده ایشان عملی شده و برای آینده چقدر امیدوار هستید؟
منظور آقای روحانی اگر سیاسی کاری و حاکمیت جناحها بر عرصه فرهنگ باشد، امیدوارکننده و مطالبه مشترک همه است.
منظور من این است که آقای روحانی میتواند چنین کاری را انجام دهد؟
من فکر میکنم کشور ما اکنون به جایی رسیده است که جناحها به جای برخورد تقابلی با یکدیگر و سنگ انداختن در مسیر حرکت هم باید کمک کنند که وعدهها عملی شود. حتی اگر این شعارها مثل شعار غنی سازی اورانیوم که شعار میدادیم زیر ۲۰ درصد به هیچ وجه تعلیق نمیکنیم اکنون به ۵ درصد هم راضی شدیم عملی نشود. بازهم امیدی وجود دارد که در این شرایط هم مردم این وعدهها را بپذیرند. البته به شرط آنکه جناحها با مردم همکاری کنند. به خاطر همین نباید از ناکارآمدی دولتمردان کسی خوشحال شود. باید همه به هم کمک کنند؛ چه آنهایی که باختند و چه آنهایی که پیروز شدند.
توافق ژنو را چطور میبینید؟
غنیسازی در بیست سال گذشته ادامه پیدا کرده؛ اما توافق ژنو اگر به درستی اجرا شود باید فقیر و غنی از غنیسازی استفاده کنند. امیدوارم در کنار بحث مذاکره و توافق یا انرژی هستهای به فاصله بین فقیر و غنی هم توجه شود.
به نظر شما در فاصله دوره ۸ ساله آقای احمدینژاد فاصله فقیر و غنی بیشتر نشد؟
من فکر میکنم فاصله بین فقیر و غنی در دوره احمدینژاد کمتر شد.
آقای دهنمکی! واقعیتهای جامعه چیز دیگری را نشان میدهد.
نه. من معتقدم اراده و اعتقادات دولت گذشته برآمده از فقرا بود. شعارهای دولت بر اساس خواسته فقرا بود
خب؛ تا چه حد از شعارهای دولتهای نهم و دهم عملی شد؟
من کار ندارم که تا چه حد از شعارها عملی شد. اما وعدهها و خواسته بر آمده از فقرا بود.معتقدم دولت گذشته تلاش کرد که وعدههایش را عملی کند.
اما تصمیماتش نتیجه عکس داشت؛ این طور نبود؟
نه. معتقدم فاصله بین فقیر و غنی کمتر شد.
قبول دارید سینمای ایران سیاست زده است؟ یعنی تحت تاثیر سیاستهای دولتی قرار گرفته است؟ انتظار دارید که آقای روحانی بتواند ممیزیها را در عرصه سینما کمتر و دست سینماگران را بازتر از گذشته کند؟
امیدوارم ممیزیهای سلیقهای برداشته شده و سینما قانونمند شود. یعنی همه چیز تعریف شده باشد با رفتن و آمدن دولتها تغییر نکند.
پس شما قبول دارید که سینمای ایران به شدت سیاستزده و دارای ممیزیهای سیاسی و سلیقهای است؟
بله قبول دارم، ممیزیها چهارچوب خاص و درستی ندارد.
چقدر امیدوارید که دولت آقای روحانی بتواند به وعدههایش عمل کند؟
از موفق نشدن دولت آقای روحانی خوشحال نخواهم شد.
از این حرفها گذشته به نظر شما حالا مناظره برگزار خواهد شد؟
موقعی مناظره برگزار میشود که قواعد بازی رعایت شود.
منظور شما از قواعد بازی چیست؟
منافع ملی باید رعایت شود. تمام احزاب و گروهها از آن استقبال کنند.
خب شما در فیلمهایی که ساختید قواعد بازی را رعایت کردید؛ یعنی اتحاد و انسجام ملی را حفظ کردید؟
بله؛ فروش اخراجیها برابر فروش ۱۰۰ فیلم در کشور بوده است. این به دلیل استقبال گسترده مردم از این فیلمها بود.
عدهای از فعالین سیاسی و مردم این گونه نمیگویند. یعنی نظر شما را ندارند؟
فیلم من در نقد سیاستمداران بود. مردم استقبال کردند.
اخراجیهای ۳ باعث سر خوردگی تعدادی از مردم شد. قبول دارید تعدادی از مردم را رنجاندید؟ یه تعدادی از مردم هم هواداران آن سیاستمداران بودند؟
خیر، من نظر شما را قبول ندارم. مردم به شدت از فیلمهایم استقبال کردند.
فیلم جدیدتان اسمش چیست؟ موضوع فیلم هم ما نند گذشته سیاسی است؟
معراجیها پیش زمینه سیاسی دارد و به مشکلات اجتماعی پس از جنگ میپردازد. بیشتر راجع به گسست نسلها و از بین رفتن سوءتفاهمات است.