پیمان بهادری *
اولین بار که شیخ حسن روحانی واژه «تدبیر و امید » را به کار برد خوب می دانست که گوهر گمشده سیاست ایران چیست و آن را چگونه و کجا باید یافت. «تدبیر» شاه کلیدی بود که نشان می داد سیاست و دیپلماسی می تواند با حفظ اصول و تاکید برمنافع ملی به جای نشان دادن چهره عبوس، شعار، فریاد و رگ های بر آمده گردن، چهره ای دلنشین، زیبا و معقول تری را از ایران به دنیا نشان دهد. حالا دولت روحانی ۱۰۰ روزه شده است و در همین ۱۰۰ روز مذاکرات ۱۰ ساله ایران به ثمر می نشیند تا روحانی به اولین هدف ترسیم شده اش برسد. توافقی که بر اساس آن در یک سو اطمینان غرب نسبت به برنامه اتمی صلح آمیز ایران تامین شود و در سوی دیگر بخشی از تحریم ها ، پول های بلوکه شده ایران ، فروش نفت و رفت و آمد کشتیرانی ایران از مخمصه نجات یابد تا شیخ حقوقدان, گفتمان برد برد خودش را به پیش ببرد.نظریه پردازان روابط بین الملل، دو دیدگاه متفاوت را درنظریه بازیها مطرح می کنند. یکی از این نظریه ها «بازى با حاصل جمع صفر» و دیگری «بازى, با حاصل جمع صد» است. در دیدگاه اول، وقتی هویت سیاسى(الف) و هویت سیاسى (ب) با یکدیگر وارد تقابل می شوند , برد اولی، معادل باخت دیگرى است. به بیان دیگر وقتی اولی ۶۰ امتیاز کسب کند، طرف مقابل به اندازه ۶۰ امتیاز از دست مى دهد. در این معادله، یکى برنده مطلق و دیگرى بازنده مطلق خواهد بود.
اما در الگوى «بازى، با حاصل جمع صد»، هر دو واحد سیاسى امتیاز به دست می آورند اما درصد کسب امتیازها با یکدیگر متفاوت است. به گونه ای که در این بازی، واحد اول اگر ۴۰ امتیاز به دست آورد, واحد مقابل ۶۰ امتیاز کسب می کند و هر دو واحد مقابل یکدیگر با کسب امتیاز و برد صحنه را ترک خواهند کرد.
اما مطلق‌گرایان، جهان را به گونه ای دیگر می بینند آنها جهان را به دو رنگ سیاه و سفید و مردمان را به دو دسته دوست و دشمن و بازی را به دو سرنوشت باخت و برد تقسیم می کنند. در سپهر سیاسی اینان تغییر این معادلات یعنی عقب نشینی و شکست. این گروه با هر هزینه ای خط کشی خود را تا سر حد ممکن حفظ می کنند و تاوان آن را حتا به سختی نیز می پردازند.
روحانی در عرصه سیاست خارجی راه دیگری را برگزید. او نشان داد که می توان با یک دیپلماسی هدفمند و بالنده دشمنان بالفعل را به مخالف و یا حداقل به دشمنان بالقوه بدل کرد. او این روزها وزیر خارجه امارات را به حضور می پذیرد و پس از دیدار دو وزیر خارجه ایران و ترکیه وزیر خارجه خود را طی روزهای آینده روانه عربستان می کند تا مخالفان بالفعل امروز ایران را دوباره تبدیل به دوستان بالقوه و یا حتی بالفعل کند.
روحانی در عرصه سیاست خارجی خوش درخشید و حالا می تواند در عرصه داخلی نیز بازی برد برد خود را پیش ببرد. به قول رییس جمهور حقوقدان, « برد روحانی باخت هیج کس نبود و همه ملت ایران برنده انتخابات ۲۴ خرداد بودند». جامعه ایرانی مانند هر جامعه زنده دیگر یکپارچه نیست تفاوت دیدگاه و اندیشه های متفاوت و زندگی در کنار یکدیگر ویژگی یک جامعه پویا و زنده است. احمدی نژاد جامعه ایران را دو شقه کرد و با رفتن در میان حلقه خودی ها شقه خودی ها رانیز دچار انشقاق کرد اما روحانی می تواند با کشاندن بازی برد برد، به عرصه داخلی زمینه اتحاد و انسجام داخلی را دوباره فراهم آورد.
*مدیر مسئوول روزنامه افسانه
