خبر پارسی : دومین شب از سومین سوگواره «حدیث نینوا» همزمان با شب تاسوعای حسینی به همت سازمان عدالت و آزادی ایران اسلامی منطقه فارس و حزب اراده ملت ایران شاخه فارس در مجتمع فرهنگی احسان شیراز برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی سازمان عدالت و آزادی ایران اسلامی، در این سوگواره، که جمعی از فعالان دانشگاهی و سیاسی اصلاح‌طلب، «اسماعیل تبادار» استاندار فارس، «مسعود رضایی» نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی، «عبدالحمید معافیان» شهردار منتخب شیراز، «حیدرعالیشوندی» فرماندار شیراز و جمعی از اعضای شورای اسلامی شهر شیراز حضور داشتند، استاد «محمد اسفندیاری» پژوهشگر تاریخ اسلام و عاشوراشناس در سخنانی به بررسی موارد اختلافی علل قیام عاشورا در بین صاحب‌نظران پرداخت و گفت: در اهدافی همچون احیا سنت سول الله، ابطال باطل، احقاق حق، امر به معروف و نهی از منکر برای قیام عاشورا در بین اهل سنت و شیعه هیچ اختلافی وجود ندارد.
وی با تشریح سیر تاریخی قیام سیدالشهدا(ع) از مدینه تا کربلا ادامه داد: در آن چیزی که اختلاف وجود دارد این است که امام سوم شیعیان(ع) در خروج از مدینه به سمت مکه و از مکه به سمت کوفه چه اهدافی را دنبال می‌کرده است؟
نویسنده کتاب «پژوهشی در بررسی علل قیام عاشورا» به هفت نظریه‌ی تاریخی در مورد علت قیام عاشورا اشاره کرد و گفت: هفت نظریه‌ی تاریخی از جمله امتناع از بیعت با یزید، حکومت- شهادت، شهادت عرفانی، شهادت تکلیفی، شهادت فدیه‌ای، شهادت سیاسی و تشکیل حکومت، در بین صاحب‌نظران از عصر عاشورا تا به حال مطرح است که هر کدام طرفداران و منتقدانی دارد.
اسفندیاری ادامه داد: در نظریه‌ی اول موضوع جهاد و شهادت مطرح نیست و امام(ع) فقط می‌خواهد با یزید بیعت نکند و به دنبال هدفی سلبی است نه ایجابی. در نظریه‌ی دوم یا همان حکومت ـ شهادت، امثال شیخ جعفر شوشتری معتقدند امام حسین(ع) از ابتدا دنبال جهاد عام بود و وقتی مردم همراهیش نکردند و با محاصره حر روبه‌رو شد، در پی جهاد خاص بود.
وی همچنین به آثار سیدبن طاووس اشاره کرد و افزود: برخی معتقدند امام حسین(ع) با شهادت خود به دنبال لقاالله و شهادت عرفانی و کسب درجات عالی معنوی بود و از این جهت سید بن طاووس می‌گوید اگر دستور نداشتیم در ایام محرم به جای عزاداری باید به شادی می‌پرداختیم که امام به لقا حق رسیده است.
وی ادامه داد: مولوی هم با اندیشه‌ای سنی بر همین اعتقاد بود و نگرش عرفانی در اهداف سیدالشهدا(ع) را دنبال می‌کرد و معتقد بود امام حسین(ع) از زندان دنیا فرار کرده است.
این پژوهشگر تاریخ اسلام شهادت تکلیفی را از دیگر اهداف مطرح در قیام امام حسین(ع) برشمرد و افزود: عده‌ای به دنبال پیدا کردن علت برای قیام امام حسین(ع) نیستند و معتقدند قیام سیدالشهدا(ع) ناشی از دریافت دستور خصوصی از ناحیه‌ی خداوند بوده است و کاری هم به علتش ندارند.
اسفندیاری ادامه داد: برخی نیز با طرح نظریه‌ی شهادت فدیه‌ای معتقدند امام حسین(ع) به شهادت رسید تا به مقام شفاعت برسد، اما طبق این نظریه، قیام سیدالشهدا(ع) مصلح‌ساز نیست، حتی صالح‌ساز هم نیست، بلکه گناهکار‌ساز است. در حالی‌که بر اساس عقیده‌ی شیعه، امام به اذن الله صاحب مقام شفاعت است و با شهادت، این مقام تشدید می‌شود، بنابراین شفاعت نتیجه قیام است و نمی‌تواند هدف قیام باشد.
اسفندیاری شهادت سیاسی را مشهورترین نظریه در مورد علل قیام امام حسین(ع) دانست و گفت: قریب به اتفاق علما و نویسندگان در ۱۰۰ سال اخیر، بر نظریه‌ی سیاسی اصرار دارند با این توضیح که امام رفت تا با شهادت خود از امویان سلب مشروعیت کند و شهادت را به‌عنوان حربه‌ی سیاسی برگزید.
وی ادامه داد: از علامه امین تا محمدجواد مغنیه در لبنان و باقر شریعت در عراق تا علی شریعتی روشنفکر و آیت الله صافی گلپایگانی مرجع سنتی تقلید و استاد مطهری بر این علت در قیام سیدالشهدا اصرار می‌کنند.
این محقق دینی، علی شریعتی را مهمترین و مؤثرترین نظریه‌پرداز شهادت سیاسی برای قیام سیدالشهدا معرفی کرد و افزود: به اعتقاد دکتر شریعتی، شهادت مثل نماز، حج و زکات حکمی دینی است و در ادامه‌ی جهاد نیست بلکه فریضه‌ی مستقلی است که باید به استقبال آن رفت.
وی ادامه داد: شریعتی از دو نوع شهادت حمزوی و حسینی نام می‌برد که در شهادت حمزوی به قصد مبارزه با دشمن و پیروزی وارد صحنه شده و شهید می‌شوند اما شهادت حسینی قصدی برای کشتن دشمن ندارد بلکه با شهادتش دشمن را رسوا می‌کند.
اسفندیاری تشکیل حکومت را قدیمی‌ترین نظریه در مورد علل قیام امام سوم شیعیان ارزیابی کرد و ادامه داد: عده‌ای متفکرین معتقدند هر قیامی برای غلبه بر دشمن است و غیر از این دلیل می‌خواهد. لذا این عده اقامه‌ی امامت، اعاده‌ی خلافت و جلوگیری از انحراف در رهبری جهان اسلام را اهداف قیام امام حسین می‌دانند.
این پژوهشگر تاریخ اسلام ادامه داد: کوفیان در زمان معاویه هم برای امام حسین(ع) نامه نوشتند و پس از مرگ معاویه حدود ۵۰ تا ۱۵۰ نامه برای سومین امام شیعیان ارسال کردند. ۱۲۰۰۰ نامه چندان مستند نیست. در این نامه‌ها اذعان کردند که اهالی کوفه امام ندارند و نعمان بن بشیر را هم تحریم کرده‌اند و امکان اخراجش از کوفه را دارند.
وی به سفر مسلم بن عقیل به کوفه به دستور امام حسین پیش از حادثه عاشورا اشاره کرد و افزود: مسلم از ۱۸ هزار نفر بیعت گرفت، پول جمع کرد و سلاح خرید و برای امام نامه نوشت که کوفه آماده استقبال از امام است.
نویسنده کتاب «پژوهشی در بررسی علل قیام عاشورا» با بیان اینکه امام حسین(ع) اطمینان ۱۰۰ درصدی به پیروزی در کوفه نداشت، خاطرنشان کرد: سیدالشهدا(ع) پس از ورود به عراق ۴ مرحله مبارزه منفی، مبارزه مثبت، مصالحه و دفاع را پشت سر گذاشت و هیچ‌گاه از جنگ استقبال نکرد.
وی افزود: سیدالشهدا(ع) پس از برخورد با حر ۸ بار خواست برگردد تا مانع جنگ شود اما اجازه ندادند و در کربلا هم به دنبال جنگ با کلام بود نه جنگ بر آمده از نیام. لذا عمربن سعد را ۴ بار به مذاکره کشاند و هر بار سه پیشنهاد معقول و منطقیِ بازگشت به مدینه، بازگشت به هر شهری به‌جز مدینه و عزیمت به شهرهای مرزی را مطرح کرد.
اسفندیاری ابراز کرد: عمربن سعد و حتی ابن زیاد برای مقابله با بروز جنگ با پیشنهادات امام حسین(ع) موافقت کردند اما شمر به‌عنوان خبیث‌ترین انسان این فاجعه مانع از پذیرش پیشنهادهای سیدالشهدا(ع) شد.
وی بیان کرد: امام حسین در نهایت مجبور شد به دفاع افتخار‌آمیز دست بزند که حادثه عاشورا اتفاق افتاد.
به گزارش روابط عمومی سازمان عدالت و آزادی ایران اسلامی، در این مراسم «عبدالجبار کاکایی» و جمعی از شاعران آیینی شیراز به قرائت اشعار خود پرداختند.
