خبر پارسی – این گزارش مقایسه‌ای است بین تیم‌های ملی سال‌های ۱۹۷۸، ۲۰۰۶ و ۲۰۱۶ که بهترین عملکرد را در تاریخ فوتبال ایران داشته‌اند و این که بهترین مربی تاریخ فوتبال ملی ایران کدامیک از این‌هاست: حشمت مهاجرانی، برانکو ایوانکوویچ یا کارلوس کی‌روش؟
محمد امیرپور در هفته‌نامه همشهری جوان نوشت: «تا مدت‌ها حشمت مهاجرانی مرد جادویی فوتبال ایران بود. قدیمی‌ها از آقایی تیم ملی دوران او در آسیا می‌گفتند و یک بار خودش در مصاحبه‌ای گفته بود: «هیچکس نمی‌تونه مثل من تیم ملی را بدون شکست به جام جهانی ببره.» سال۲۰۰۶ وقتی ایران یکی از بی‌دردسرترین صعودهایش به جام جهانی را همراه برانکو جشن گرفت، طلسم تیم مهاجرانی در صعودی بدون شکست به جام جهانی هنوز شکسته نشده بود اما این روزها که تیم کی‌روش تا رده‌ی سی‌ام رنکینگ فیفا بالا آمده و ۲۷ماهی می‌شود که روی عنوان بهترین تیم آسیا نشسته، همه از بهترین تیم دوران فوتبال ایران حرف می‌زنند. این گزارش مقایسه‌ای است بین تیم‌های ملی سال‌های ۱۹۷۸، ۲۰۰۶ و ۲۰۱۶ که بهترین عملکرد را در تاریخ فوتبال ایران داشته‌اند و این که بهترین مربی تاریخ فوتبال ملی ایران کدامیک از این‌هاست: مهاجرانی، برانکو یا کارلوس کی‌روش؟
رکورد کلین‌شیت
گل زدن به تیم ملی ایران این روزها یکی از عجایب هفتگانه دنیا به حساب می‌آید. برای مقایسه تیم کی‌روش در مسابقات مقدماتی، باید پا را فراتر از آسیا بگذاریم. تیم ملی ایران نه گل می‌خورد و نه به رقبایش اجازه می‌دهد شوتی به سمت چهارچوب دروازه ایران شلیک کنند. بعد از ایران، ازبکستان با یک گل خورده و عربستان با سه گل خورده در رده‌های بعد هستند. در آمریکای جنوبی اروگوئه با هفت گل خورده دفاعی‌ترین تیم جنوب قاره است! در شمال آمریکا و آفریقا هنوز مسابقات شروع نشده اما برای جست‌وجوی تنها رقیبان جدی ایران در بسته نگه داشتن دروازه باید به اروپا برویم. ایران به همراه آلمان و لهستان تنها تیم‌های دنیا هستند که در مسابقات مقدماتی جام جهانی هنوز دروازه‌شان بسته مانده است. بررسی ساختار دفاعی سه تیم ۱۹۷۸، ۲۰۰۶ و ۲۰۱۶ ایران حکم به برتری ایران ۱۹۷۸ می‌دهد. تیم حشمت مهاجرانی بعد از المپیک ۱۹۷۶ مونترال طی هشت بازی مقدماتی جام جهانی دروازه‌اش را بسته نگه داشت و رکوردی بر جا گذاشته که تا امروز پابرجاست. تیم برانکو تنها در دیدار برابر لبنان (دو بار) و کره شمالی موفق شد به طور ممتد دروازه ایران را بسته نگه دارد که آمار دفاعی جالبی نیست اما تیم تحت هدایت کارلوس کی‌روش برای حمله به یکی دیگر از رکوردهای فوتبال ملی ایران باید ۹۰ دقیقه دیگر روبه‌روی سوریه گل نخورد تا از رکورد تیم حشمت مهاجرانی عبور کند.
تعداد کلین‌شیت ممتد تیم ۱۹۷۸
۷۲۰ دقیقه
(عربستان (دو بار)، سوریه (دو بار)، هنگ‌کنگ، کره‌جنوبی، استرالیا، کویت)
***
تعداد کلین‌شیت ممتد تیم ۲۰۰۶
۲۷۰ دقیقه
(لبنان (دو بار)، کره‌شمالی)
***
تعداد کلین‌شیت ممتد تیم ۲۰۱۶
۷۲۰ دقیقه
(کره، ازبکستان، چین، قطر، قرقیزستان، عمان، هند، گوام)
ایران در چهار دیدار اول مقدماتی جام جهانی
ایران تجربه ۹ دوره حضور در رقابت‌های مقدماتی جام‌های جهانی را دارد. لقب بدترین مربیان تاریخ فوتبال ایران در چهار دیدار نخست رقابت‌های مقدماتی جام جهانی مشترکا به علی پروین و علی دایی می‌رسد. در هر دو دوره مقدماتی جام جهانی ۹۰ ایتالیا و ۲۰۱۰ آفریقای جنوبی هم ایران موفق نشد از گروهش صعود کند. عنوان بهترین شروع در تاریخ رقابت‌ها هم مطابق انتظار به حشمت مهاجرانی، برانکو و کارلوس کی‌روش می‌رسد؛ هر چند شاگردان کارلوس کی‌روش با تفاضل گل ۴+ و البته بسته نگه داشتن دروازه‌شان در چهار مسابقه وضعیت بهتری را نسبت به دو رقیبشان تجربه می‌کنند.
میانگین سنی کدام تیم بهتر است؟
چهار سال قبل را به یاد بیاورید. تیم ملی ایران در آخرین دیدارش در مقدماتی جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل موفق شد کره جنوبی را شکست دهد و رهسپار برزیل شود. بعد از فروکش کردن تب احساسات مردم و رسانه‌ها، کارشناسان ایرادی منطقی به تیم کی‌روش گرفتند. کره جنوبی با وجود شکست برابر ایران میانگین سنی‌ای معادل ۲۴ سال داشت؛ در حالی که میانگین ترکیب ایران نزدیک ۳۰ سال بود و بازیکنانی مانند سیدجلال حسینی، امیرحسین صادقی، بیگ‌زاده، خسرو حیدری، آندو تیموریان، مسعود شجاعی و جواد نکونام هفت بازیکنی بودند که بالای ۳۰ سال داشتند. منتقدان چهار سال قبل، کی‌روش را با این چوب می‌نواختند که او یک مصرف‌کننده صرف است و کجاست آن پشتوانه‌سازی‌ای که ادعایش را دارد؟ بعد از چهار سال ترکیب تیم ملی در مقدماتی ۲۰۱۶ یکی از جوان‌ترین ترکیب‌های تاریخ فوتبالش است. حتی جوان‌تر از تیم دوست‌داشتنی حشمت مهاجرانی با آن همه ستاره ریز و درشت و البته تیم یکدست برانکو؛ دو تیمی که رقبای تیم فعلی کی‌روش برای کسب بهترین تیم ملی تاریخ فوتبال ایران هستند.
میانگین سنی تیم مهاجرانی ۱۹۷۸
۲۶.۱ سال
۳ بازیکن بالای ۳۰ سال
***
میانگین سنی تیم برانکو ۲۰۰۶
۲۷.۷ سال
۴ بازیکن بالای ۳۰ سال
***
میانگین سنی تیم کی‌روش ۲۰۱۶
۲۵.۳ سال
۲ بازیکن بالای ۳۰ سال
آمار سرمربیان موفق ایران
مربیانی مانند فرانک اوفارل و رایکف در این مقایسه قرار نمی‌گیرند. اوفارل با آمار ثبت برد ۷۳ درصدی با تیم ملی دست‌نیافتنی است اما فراموش نکنید تنها تورنمنتی که سرمربی ایرلندی را روی نیمکت داشتیم، بازی‌های آسیایی تهران به میزبانی ورزشگاه آزادی بود. رایکف هم هر چند در خاطرات فوتبالی ایرانی‌ها خیلی مورد تفقد قرار می‌گیرد اما فقط برای پنج مسابقه روی نیمکت ایران نشست و تجربه جام بی‌اهمیتی مثل «اکو» را همراه ایران داشت و البته بعد هم به خاطر نتایج ضعیف کنار گذاشته شد.
مهاجرانی
۱۸ برد، ۸ باخت و ۸ تساوی از ۳۴ بازی
***
برانکو
۳۲ برد، ۹ باخت و ۱۴ تساوی از ۵۵ بازی
***
کی‌روش
۳۸ برد، ۸ باخت و ۱۹ تساوی از ۶۵ بازی
غیر قابل پیش‌بینی‌ترین تیم تاریخ
درباره تیم‌های بزرگ دنیا یک رسم معروف وجود دارد: همیشه تیمی در پایان قهرمان می‌شود که نیمکت پرعمق‌تری داشته باشد. عمق نیمکت هم به بازیکنان آماده‌ای بستگی دارد که هر مربی در اختیار دارد. هر قدر تعداد بیشتری از فهرست بازیکنان یک تیم قابلیت بازی در ترکیب ثابت را داشته باشند، شانس موفقیت‌شان بالاتر می‌رود. برای رسیدن به این نکته که کدامیک از تیم های ملی ۱۹۷۸، ۲۰۰۶ یا ۲۰۱۶ قدرت بیشتری داشته‌اند، باید تغییرات ترکیب اصلی مهاجرانی، برانکو و کی‌روش در چهار دیدار اول مسابقات مقدماتی را بررسی کنیم.
تیم حشمت مهاجرانی در دیدار دوم مقدماتی ۱۹۷۸ برابر کره جنوبی با دو تغییر نسبت به بازی هنگ‌کنگ تیمش را ارنج کرد. حبیب خبیری و محمد عادلخانی از ترکیب کنار رفتند و اسکندریان و ایرج دانایی‌فر در سئول بازی کردند. در بازی سوم مهاجرانی از حسن نایب‌آقا، بازیکن آن روزهای هما به جای دانایی‌فر بهره برد و در دیدار چهارم برابر کویت تیم با یک تغییر و جابه‌جایی عادلخانی با حسن روشن روبه‌رو شد.
سال ۲۰۰۶ تیم برانکو در دیدار دوم برابر ژاپن بدون تغییر نسبت به دیدار اول برابر بحرین وارد زمین شد. در پیونگ‌یانگ و مقابل کره شمالی، برانکو محمد علوی و ستار زارع را به جای نصرتی و علی دایی مصدوم به کار گرفت. در دیدار آخر و چهارم هم علی دایی در آزادی دوباره به ترکیب دیدار با کره شمالی بازگشت. نقص تیم برانکو در بازی دادن به ۱۱ بازیکن خاص در جام جهانی پاشنه آشیل تیم شد.
کی‌روش بعد از برد برابر قطر با چهار تغییر به مصاف چین رفت. پورعلی‌گنجی، میلاد محمدی، امیری و شجاعی به ترکیب اضافه شدند. در بازی سوم برابر ازبکستان، احسان حاج‌صفی، قوچان‌نژاد و مهدی طارمی سه تغییر سرمربی نسبت به دیدار قبلی بودند. در دیدار برابر کره جنوبی هم کی‌روش مشتش را باز نکرد و با سه تغییر – جهانبخش، آزمون و دژآگه – چشم‌بادامی‌ها را شکست داد.
