وقتی تاریخ در دل شهر گم می شود؛رویش افغانستان کوچک در بافت قدیم شیراز!
سردبیر
خبر پارسی – فرزاد وثوقی – وقتی وارد محله سید ذوالفقار از سمت خیابان تیموری می شویم باورکردنی نیست قدم به یک منطقه فراموش شده شهری می گذاریم که سطح اقدامات عمرانی خدماتی انجام شده در آن پایین تر از بعضی روستاهای محروم استان باشد. فقط می توانیم بگوییم تاسف انگیز است !؟
بعضی گذرها به شدت تخریب شده تا شاید روزی که تاریخ آن معلوم نیست بازسازی شود، همین خرابه ها انسان را هم به فکر فرومی برد هم به وحشت می اندازد.
رد پای معتادان داخلی وخارجی را از همین نقطه می توان گرفت. تا دلتان بخواهد خرده فروش والبته معتاد که شب ها در کوچه های تنگ وتاریک بافت قدیمی سید ذوالفقار اتراق می کنند. چند قدم آنطرف تر ساختمان فرسوده ای قرار دارد که در اختیار سازمان بهزیستی است تا با اجرای سیاست های غلط خود آسیب های اجتماعی را با توزیع سرنگ و غذای گرم وشاید دیگر چیزهایی که ما نمی دانیم مورد حمایت قرار دهد.
دیوارهای کج شده وطاق های در معرض فروریختن هیجان خاصی ایجاد می کند که هر غیر کارشناسی پی به بروزبحرانی سخت در هنگام زلزله می برد. این بحران را حتا پیرزنی سالخورده ساکن در بافت فرسوده گذر سید ذوالفقار درک کرده است که این دیوار کج شاید همسایه آخرت او وخانواده اش شود اما مسوولان از توجه به این واقعیت سر باز می زنند.
مرد معتاد کیسه ای را حمل می کند که دوبرابر قامت اوست . کیسه پر شده است از مواد بازیافتی که البته درآمد او برای تهیه مواد محسوب می شود. دیوارهای جدید الاحداث آجری دریک محوطه باز به شدت دوده زده شده است ومردم از حضور معتادانی خبر می دهند که پای این دیوارها آتش روشن می کنند و دودآتش رنگ دیوار را عوض کرده است. بافت فرسوده مامنی امن برای معتادان وناامن برای مردمی است که درآن زندگی می کنند. از هر طرف که می رویم افاغنه را می بینیم که در حال گذر هستند. خانه ای در گذر سید ذوالفقار اجاره کرده اند و به دلیل مجاورت با خیابان تیموری که به نوعی خیابان بنکداری شیراز است کار و مسکن خود را بیمه کرده اند.
شدت وارد آمدن آسیب های اجتماعی به این نقطه فراموش شده شهری تا بدان حد است که مدت ۱۸ سال شاخص ترین مسجد محل بنام مسجد حضرت زینب(س) تعطیل بوده است که اگر همت مردم نبود شاید همچنان چراغ سبز این خانه خاموش بود !؟
متاسفانه شیرازی ها میدان بافت قدیم را خالی کرده اند. این عامل منفی باعث شده شهرداری شیراز وسایر دستگاه های خدمات رسان قید گذری قدیمی مانند سید ذوالفقار را بزنند ! از ابتدای گذر تا زند باریک خبری از تاریخ وفرهنگ شیراز نیست؛ آنچه بیشتر از هر چیز مشهود است باز کردن میدانی بنام پارکینگ است که بازاریان وکیل شمالی آن را در تسخیر خود دارند. جای تاسف است که دیوارهای بازار وکیل شمالی از نمای بیرونی در حال ریزش و تخریب است وکسی توجهی به آن ندارد، در حالی که هر روز از کنارش می گذرند.شهرداری این روزها درگیرساخت نقاطع های غیر همسطح در شهر است. روزگاری نهضت آسفالت، روزگاری نهضت فضای سبز و امروز نهضت پل سازی.کسی به فکر بافت قدیم نیست که البته اندک گردشگران خارجی تشنه دیدن آن هستند. شاید گردشگران خارجی در گزارش خود از سفر به شیراز ناخواسته بگویند به افغانستان رفتیم وآمدیم !؟
وقتی وارد گذرسید ذوالفقار شدیم. دوتن از رابطین منطقه ویاوران شورا ما را همراهی کردند محسن آذرنیوند و محمد مهدی بهرمند جو ما را به دیدار حاج اسدا… صحرانورد یکی از پیشکسوتان محله بردند. او که پدر شهید علیرضا صحرانورد است نقش معتمد محل ، ریش سفید وعنوان شورای حل اختلاف مردمی را از سالیان گذشته برعهده داشته است، بسیاری مشکلات مردم محل با نفس گرمش حل وفصل شده است، اما این روزها در بستر بیماری وکهنسالی قرار گرفته است.
می گوید چند بار خواسته از محله برود اما انگشت شمار شیرازی های مانده در گذرسید ذوالفقار مخالفت کرده اند وباعث شده او هنوز در محله بماند.اسدا… صحرانورد می گوید: فرزندش در عملیات بدر در سال ۱۳۶۳ به شهادت رسیده است. او ازصفا و صمیمیت های مردم گذر سید ذوالفقار در گذشته می گوید که امروز به دلیل مهاجرت نشانی از آن باقی نمانده است. به اعتقاد وی گذر های تاریخی شیراز نیازمند حمایت ومساعدت مسوولان شهرداری ونیز مدیران فرهنگی شهر است.
در ادامه با یاوران شورای گذر سید ذوالفقار به گفت و گو نشستیم و از مسایل ومشکلات مردم مطلع شدیم. اخباری که چندان دلچسب نبود وحکایت ازفراموشی ها داشت.
محمد مهدی بهرمند جو از اعضای یاوران شورا:
اداره برق معطل اجرای طرح ساماندهی گذر سید ذوالفقار است
مسجد محل ۱۸ سال تعطیل بود وآسیب های اجتماعی توسعه یافت
محمد مهدی بهرمند جو رابط منطقه تاریخی فرهنگی و از اعضای یاوران شورای محله سیدذوالفقار درخصوص مشکلات موجود ونیز اقدامات انجام شده می گوید:
منطقه بافت قدیم شیرازدر مجموع ۳۷۰ هکتار است. در این سه دهه گذشته اقدامات فرهنگی عمرانی در خور توجهی انجام نشده مگر عریض شدن این گذر. با اداره برق چندین جلسه داشتیم وتقاضا کردیم وضع برق رسانی را ساماندهی کنند، اما اداره برق معتقد است برای نصب تیرها باید منتظر اجرای طرح گذر سید ذوالفقار ماند ومعلوم نیست کاری که ما انجام بدهیم ماندگار باشد واگر ستون هایی را نصب کنیم شاید فردا جابجا شود. گفتند ۳۰ سال است ما ماندیم چکار کنیم چرا که اول باید طرح شهرداری اجرا شود تا ما تیرهای برق را تعویض کنیم. این امرنشان دهنده عدم هماهنگی بین شهرداری و اداره برق است.
* شما چند سال دراین گذر سکونت داشتید ؟
ما جد اندر جد دراین محله بودیم. الان ۳۰ سال است مهاجرت کردیم اما کسب وکار ما همین جاست. مثلا آقای آذرنیوند اینجا تعمیر گاه موتور سیکلت دارند و ما مغازه سوپری پدرم که ۷۰ سال اینجا بقالی داشته است را اداره
می کنیم.در مورد فعالیت های خدماتی عمرانی هم باید بگویم ، سالی که تازه شهرداری بافت تاریخی شکل گرفته بود یک فعالیت عمرانی در این منطقه انجام شد که نیمه تمام ماند. اولین شهردار بافت قدیم مهندس کاووسی بود او بنیان منطقه ۸ را گذاشت وشروع به اجرای طرح سید ذولفقار کرد واین محور(مقابل مسجد) را تعریض کرد. این گذر از یک سو به خیابان تیموری و از سویی به زند باریک وصل شده است و متاسفانه طرح مورد نظر شهرداری از سالها پیش رها شده ومعلوم نیست چه عاقبتی خواهد داشت. پارک محله ای نیمه کاره نیز به معضلی بزرگ برای محله تبدیل شده است و معتادان درآن پاتوق می کنند. این محله مردمانی مستضعف دارد وشهرداری اگر بخواهد برای نوسازی محله به مردم کمک کند می تواند. اما مردم حمایت نمی شوند؛
از این رو خانه ها را رها کردند و رفتند. خانه های قدیمی یا کفترخانه شده برای کفتر بازان یا مهاجران افغان در آنها ساکن اند. ما به شهردار مراجعه کردیم و قرار شد دور مسجد حضرت زینب(س) و امامزاده یک محوطه سازی ویک فضای سبز ایجاد شود وخانواده ها از آن استفاده صحیح کنند. متاسفانه محوطه ای آزاد شده در اجرای ناقص طرح تبدیل به پارکینگ بازاریان وکیل شمالی شده است. دیوارهای بازار وکیل شمالی هم که قرار بود تعمیر شود ، تعمیر نشده است و از همین جا منظره آن با سیمایی فرسوده ودر حال تخریب پیداست.
*علت بسته بودن مسجد حضرت زینب(س) چه بود ؟
اکثر بچه های محل که عضو بسیج وسپاه بودند رفتند جبهه شهید شدند. خیلی از مردم هم از اینجا رفته اند ، گویی خاک غم پاشیده اند. مسجد حضرت زینب (س) پس از جنگ تحمیلی بسته شد واین تعطیلی ۱۸ سال طول کشید.آخرین خانواده شهید در این محل، خانواده پور خسروانی بودند که آنها هم از اینجا رفتند.
آذرنیوند رابط منطقه ومسوول یاوران شورای گذرسید ذوالفقار:
به زودی دیوارهای فرسوده گذر سید ذوالفقار روی سر مردم خراب می شود
باید منتظر یک فاجعه انسانی دراین منطقه بود
محسن آذرنیوند رابط منطقه شهرداری ومسوول یاوران شورای گذرسید ذوالفقار، بهارستان، تیموری وشاهزاده منصوردر ابتدای گفته های خود با اشاره به مشکلات قدیمی که در محله همه گیر شده است، می گوید: درددل های ما را به گوش مسوولان برسانید. من هم وظیفه دارم گفتنی ها را بگویم تا رسانه ها آن را انعکاس دهند و مسوولان نه تنها اندیشه کنند که اقدامات عملی دراین رابطه انجام دهند.
چرا که به نظر ما این منطقه در منظر شهرداری شیراز فراموش شده است؛ انگار شهرداری اطلاعی از این محل ندارد و از روی نقشه شهری پاک شده است.
گذشته نشان می دهد که مسوولان سعی کرده اند به مناطق پایین شهر به اندازه بالای شهر رسیدگی کنند واین مطلب را بارها از زبان خودشان اعلام کرده اند، انصافا هم کارهایی دراین محله انجام شد اما به بهانه وجود محدود منازل میراثی، کارها را تعطیل کردند واین موضوع بهانه ای شده تا مسوولان از ادامه رسیدگی به این منطقه سر باز بزنند. البته منظورم از رسیدگی، کارهای خارق العاده نیست اما در حد توان باید به این منطقه توجه شود.
در گذشته طرحی برای این محله تصویب شد بنام (طرح سید ذوالفقار) که فقط ما از آن طرح مصوب نامی شنیدیم وخبری از اجرایش نشد، در واقع بخاطر جابجایی بعضی مدیران شهرداری طرح متوقف شد !؟
از اینکه طرحی مصوب شود و بودجه ۳ میلیاردی بگیرد و پیگیری نشود حیف است. کاری کنید تا باری از دوش مردم ضعیف برداشته شود.
وی با بیان اینکه دیوارها وسقف های سست در حال ریزش هستند، ادامه داد: با آنکه طرح موصوف دارای کاستی هایی بود اما برای جلوگیری از ریزش برخی خانه های فرسوده چاره اندیشی شد. واقعه ای که اگر اتفاق بیفتد تلفات سنگینی در برخواهد داشت آن موقع است که مسوولان ، بحران را به گردن هم خواهند انداخت. نبود شورای هماهنگی بین شهرداری ومیراث فرهنگی بزرگترین مشکل برای حل معضلات است. واقعیت این است که این منطقه نه تنها از داشتن حداقل امکانات زیر ساختی محروم است که بخاطر صعب العبور بودن کوچه ها اگر یک زلزله یا آتش سوزی اتفاق بیفتد فاجعه انسانی رخ خواهد داد، چرا که امکان دسترسی نیروهای بحران به نقطه آسیب دیده وجود ندارد. نکته اینجاست که بعد از شاهچراغ و ارگ کریم خانی این منطقه جزو مناطقی است که چشم شهر محسوب می شود. اهالی این منطقه از نبود امکانات وپاتوق شدن مواد فروشان و دزدان بسیار در تنگنا هستند. این وضع برای آبروی سومین حرم اهل بیت(ع) و پایتخت فرهنگی ایران بسیار زشت ونا زیباست.
*گذر سید ذوالفقار از منظر فرهنگی و امنیتی
محسن آذرنیوند ادامه می دهد: امنیتی نسبی دراین محله حاکم است که البته به برکت وجود مسجد حضرت زینب(س) و اصحاب مسجد بوجود آمده است. متاسفانه درب این مسجد ۱۸ سال بسته بود و از این بابت بسیاری آسیب ها رشد کرده اما از وقتی مسجد دوباره گشایش یافت معضلات کمتر شد. همان الله اکبری که از مناره مسجد بلند می شود بسیاری مسایل را حل وفصل کرد وامید در دل مردم زنده ماند.
ناگفته نماند از نظر امنیتی ممنون کلانتری ۱۴ مدرس هستیم. خوب فعالیت می کند و امنیت نسبی برقرار است. متاسفانه اینجا اعتیاد، سرقت و انواع خلاف هایی که به فکرتان برسد وجود دارد. منقل خانه وفحشا، اما به صورت پنهانی که جرات این اعمال را در منظر عمومی پیدا نکرده اند. موضوع فحشا در بین زنان معتاد وجود دارد . بعضی منقل خانه ها در این محله ویران شد اما باز هم یافت می شود !
موضوع فحشا در بین زنان ایرانی یا تبعه خارجی را نیز باید تقسیم بندی کرد که بیشتر بین زنان ایرانی معتاد مشاهده می شود و اصولا ما اینجا افغان معتاد کم داریم یا اصلا نداریم.
*تعداد افغان های ساکن در گذر سید ذوالفقار
مردم این گذر مردمی ضعیف ومستمند هستند. یک قسمت گذر اختصاص یافته به افغان ها و به قولی افغان نشین شده است. البته بخاطر وجود خیابان تیموری که کارگر پذیر است خیلی ها به این نقطه مهاجرت کرده اندو ساکن شده اند. هر چه جمعیت اینجاست نصف به نصف افغان وجود دارد. جمعیت اینجا شاید بالغ بر ۵ هزار نفر است که نصفش افغان است، اما اگر رجوع کنید به کتاب جبهه وجنگ این گذر زمانی پشتیبانی امورجنگ تحمیلی را بر عهده داشت. گروه گروه نیرو از این محله اعزام می شد به جبهه وحماسه می آفریدند.
*وضع اقتصادی محله
اقتصاد اینجا برپایه کسب وکار بازار است. یکی از ضعف های این گذر و کل منطقه ۸ این است که متاسفانه هیچ مسوولی اینجا زندگی نمی کند . اگر بودند وضع بهتر بود. اما اگر رجوع کنیم به مسوولانی که شیرازی هستند ، پدرانشان همه اینجا زندگی می کردند. اینها رفته اند و مهاجران خارجی مستاجران بافت شدند و یا خیلی از پلاک ها بلا صاحب مانده است.
*مطالبه گری ما ادامه دارد
ما از طرف مردم، مطالبه گر طرح گذر سید ذوالفقار از مسوولین شهری هستیم. چرا باید با تغییر چند مدیر شهری یک طرح محله ای بخوابد. از مهندس شهدوست شهردار منطقه ۸ می خواهیم طرح مسکوت مانده را عملیاتی کند . هر چند ماهها پیش قول یک جلسه با ما را دادند اما تا به حال (۲۲ خرداد۱۳۹۵) این جلسه برگزار نشده است.
مهندس شهدوست یک فرد مکتبی است، ولی کار کردهای عمرانی وخدماتی بجای خود دارای ارزش است . ما از ایشان اقدام و عمل می خواهیم. سوابق نشان می دهد قبلا شهردار لپویی بودند و مدتی معاون اجرایی شهردار منطقه ۱۰ ، یکماه پیش از عید شهردار منطقه ۸ شده اند. قرار است با وی یک نشست داشته باشیم تا به نفع محله تمام شود.
