خبر پارسی – نیما بامداد – (نقل از نیم نگاه) – «تنگ سرخ»، سدی که از ده سال پیش، نامش در شیراز بر سر زبان هاست ،تقریباً روزی نیست که درباره آن بحث و جدل نشود. احداث «سد تنگ سرخ» از مصوبات سفر دوم هیئت دولت به استان فارس است که از سال ۸۶ اجرای آن وارد فاز مطالعاتی و فنی شد و نهایتاً پس از کش و قوس فراوان در روز سه شنبه ۱۸بهمن ۱۳۹۰، عملیات اجرایی آن آغاز شد. اما از همان ابتدا پیدا بود که این پروژه عاقبت به خیر نخواهد شد. هنوز مدتی از کلنگ زنی این سد نگذشته بود که سروکله معارضین محلی پیدا شد. بعد از آن وزارت نیرو که قرار بود به صورت مشارکتی با شهرداری شیراز این پروژه را بسازند، به نوعی کناره گیری کرد. پس از آنکه آب و فاضلاب و شهرداری به انداختن توپ عدم پیشرفت طرح به زمین یکدیگر پایان دادند و تا حدودی برای ساخت این سد همدل و همزبان شدند، این بار نوبت به فعالان محیط زیست رسید تا علم مخالفت با این پروژه را بلند کنند.
موافقان، کاهش اثرات سیلاب رودخانه خشک از طریق سرشاخه سد تنگ سرخ، پایدارسازی حقابه باغات شهر شیراز، ایجاد جریان دائمی در رودخانه خشک را دلیل اصرار خود بر ساخت سد عنوان می‌کردند
تا جایی‌که یکی از اعضای شورای شهر در این باره گفت: در مورد خسارت جانی و مالی سیل آینده در پیشگاه خداوند و قوه قضاییه به دلیل قتل شبه عمد مردم شیراز اعلام جرم می کنم!
مخالفان اما سد تنگ سرخ را یک تهدیدکننده برای دریاچه مهارلو که پایین دست این سد قرار دارد، می‌دانستند. چالش بعدی این سد، بحث بر سر داشتن یا نداشتن مجوز بود. همه این مسائل باعث شد، دو سال پروژه تعطیل شود. از سال ۹۳ دوباره با تزریق مقداری اعتبار از سوی شهرداری و دولت سد جان تازه‌ای گرفت. با این وجود، مدتی پیش شهردار شیراز که از مدافعین اصلی ساخت سد تنگ سرخ به شمار می‌رود، گفت: این سد سیاسی شده است. با این تفاسیر و درحالیکه مخالفان و موافقان ساخت این سد، تقریباً هیچ اشتراک نظری ندارند، آینده تنگ سرخ، بسیار مبهم تر از وضعیت فعلی خواهد بود. در این بین اما، مؤلفه های دیگری نیز وجود دارد که ساخت این سد را با چالش مواجه می کند؛ ولی از آن جایی‌که مسئولین مخالف و موافق بیشتر به منافع سازمان خود می‌اندیشند، چندان اهمیتی به این موضوعات نمی دهند.
یکی از این مسائل، قرار داشتن یا نداشتن این سد روی گسل فعال سبزپوشان است.
رییس مرکز زمین شناسی منطقه جنوب کشور (مرکز شیراز) در این باره می گوید: برای احداث هر سدی قبل از شروع، نیاز به مطالعات اولیه ژئوتکنیکی دارد. در خصوص سد تنگ سرخ شیراز نیز مطالعات لازم انجام شده و تا حدودی مشخص است که این سد بر روی گسل واقع شده است. همچنین حمید مصباح، عضو هیئت علمی‌مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس با اشاره به زلزله‌خیز بودن این منطقه از شیراز می‌گوید: در گذشته زلزله‌هایی در شیراز رخ داده که باعث نابودی شهر شده است، آخرین زلزله ویرانگر مربوط به ۱۵۰ سال پیش است.
در سه کیلومتری مکان این سد گسل فعالی وجود دارد. هنگامی‌که یک سد در نزدیکی گسلی احداث شود، باعث فعال شدن آن می‌شود؛ چراکه حجم زیادی آب در آنجا ذخیره می‌شود که این حجم آب گسل را تحریک و حرکت می‌دهد و زلزله رخ می‌دهد.
از طرفی طهمورث یوسفی رییس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب مرکز شیراز می گوید: براساس مطالعات انجام شده روی گسل ها در شیراز، بیش از ۷۰درصد زلزله های رخ داده در این شهر، کمتر از ۵درصد بوده؛ اما با این وجود دوره بازگشت زلزله در استان فارس و شیراز کاهش یافته و امروزه هر چند سال یکبار شاهد وقوع زلزله با ریشتر بالا هستیم.
چندی پیش نیز، یک استاد دانشگاه آزاد شیراز اعلام کرد: گسلی در منطقه شمال غرب وجود دارد که از بزرگراه حسینی الهاشمی عبور می کند و پس از گذشتن از تنگ سرخ به صنایع الکترونیک می رسد. وی با ابراز نگرانی از ساخت و ساز اطراف این گسل اعلام کرد: این گسل فعال است و سالانه بین ۱.۳ تا ۱.۹ میلی‌متر حرکت می‌کند.
عضو سابق هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان فارس نیز با اشاره به اینکه شهر شیراز روی گسل زلزله قرار گرفته است، می گوید: گسل سبزپوشان ۱ و ۲ در اطراف صدرا و شهرک گلستان قرارداد که جزو گسل های خطرناک به شمار می رود.
مصلی نژاد می افزاید: البته قرار گرفتن بر روی گسل های زلزله به آن معنا نیست که هر سازه ای روی این گسل ساخته شد، ویران شود؛ چراکه امکان دارد حتی هنگام وقوع زلزله مکان هایی آسیب ببیند که بسیار دورتر از گسل هستند.
با همه این مسائل، نگارنده به دنبال مخالفت با ساخت سد تنگ سرخ نیست و هیچ قصد و غرض سیاسی هم ندارد؛ اما آیا کسانی که نگران تکرار سیلاب سال ۱۳۸۰ در شیراز هستند، نسبت به وقوع ناگهانی زلزله و خدای ناکرده شکستن سد و تهدید جان حدود دو میلیون شهروند شیرازی نیز دلواپس هستند؟
